| _GoBack | 56 |
| _GoBack | 118 |
| _GoBack | 131 |
| _GoBack | 155 |
| _GoBack | 25 |
| Figuur 1. Oorzaken en gevolgen van energiearmoede | 22 |
| Tabel 1. Relatief armoederisico naar geslacht, leeftijd, huishoudtype, activiteits-status, opleidingsniveau en woningbezit, Vlaanderen (2014) en België (2015). | 34 |
| Tabel 2. De betaalbaarheid van wonen, Vlaanderen, 2005-2013. | 35 |
| Figuur 1. Woningkwaliteit in de EU-SILC, België, 2015 | 36 |
| Figuur 2. Installaties en faciliteiten van de woning, België, 2012 | 37 |
| Tabel 3. Woningkwaliteit in Vlaanderen, 2013 | 38 |
| Tabel 4. Isolatie van woningen (in %), Vlaanderen, 2013 | 39 |
| Tabel 5. Evolutie van de gemiddelde elektriciteits- en aardgasprijs voor huishoudelijke afnemers, januari 2007- december 2015, België | 42 |
| Tabel 6. Gemiddelde uitgaven per huishouden per jaar voor wonen en energie: verdeling per inkomensgroep volgens de kwartielen11, Vlaanderen, 2014 | 43 |
| Tabel 7. Een barometer voor het meten van energiearmoede in lage inkomensgezinnen, België, Vlaanderen en Wallonië, 2014 | 48 |
| Tabel 8. Energiearmoede naar socio-economische indicatoren, België, 2014 | 49 |
| Figuur 3. Overlap tussen de drie indicatoren van energiearmoede | 50 |
| Tabel 9. Sociale openbaredienstverplichtingen, Vlaanderen, 2015 | 55 |
| Tabel 1. Karakteristieken van de respondenten (zone Mons-Borinage-Centre) | 84 |
| Figuur 1. Voorbeeld van een energielabel voor een koelkast | 109 |
| Tabel 1. Totaal normatief budget voor energie, maandbedragen, 2016 | 115 |
| Tabel 1. Gemiddelde uitgaven per huishouden per jaar voor water: verdeling per inkomensgroep volgens de kwartielen5, Vlaanderen, 2014 | 130 |
| Tabel 2. Wanbetaling voor de waterfactuur, klanten zonder ondernemingsnummer, Vlaanderen, 2015 | 136 |
| Figuur 1. De impact van de renovatiewerken op de woonkwaliteit | 197 |
| Figuur 2. De impact van de renovatiewerken op de energieprestatie | 197 |
| Afkortingen | 9 |
| Inleiding. Energiearmoede structureel bestrijden | 13 |
| 1. Inleiding | 13 |
| 2. Armoede en structurele armoedebestrijding | 13 |
| 3. De maatschappelijke context van het energiearmoededebat in België en Vlaanderen | 16 |
| 4. Energiearmoede uitgeklaard | 19 |
| 5. Opzet van dit Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting | 23 |
| Energiearmoede in cijfers | 33 |
| 1. Inleiding | 33 |
| 2. Het inkomen van gezinnen | 33 |
| 3. De kwaliteit van het woningenpark | 36 |
| 4. Stijgende energieprijzen | 41 |
| 5. Verschillende dimensies van energiearmoede: de energiearmoedebarometer | 43 |
| 6. De procedure bij wanbetaling in Vlaanderen | 51 |
| 7. Conclusie | 56 |
| Het energiearmoedebeleid in Vlaanderen in vogelvlucht | 63 |
| 1. Inleiding | 63 |
| 2. Een situatieschets | 63 |
| 3. De conceptnota energiearmoede | 65 |
| 4. Recente beleidsmaatregelen | 66 |
| 5. Een evaluatie van het energiearmoedebeleid | 68 |
| 6. Een bloemlezing van goede lokale praktijken in Vlaanderen | 73 |
| 7. Conclusie: (energie)armoede structureel bestrijden | 76 |
| Leven in energiekwetsbaarheid: voortdurend hoofdrekenen en beperkte mogelijkheden | 81 |
| 1. Inleiding | 81 |
| 2. Theoretische en methodologische benadering: een onderzoek naar energiekwetsbaarheid ‘van onderop’ | 82 |
| 3. De ervaring van mensen die in energiekwetsbaarheid leven | 86 |
| 4. Conclusie | 94 |
| Hoeveel bedraagt de minimale kostprijs voor energie in Vlaanderen? | 101 |
| 1. Inleiding | 101 |
| 2. Referentiebudgetten | 102 |
| 3. Hoeveel inkomen is minimaal nodig voor adequaat energieverbruik: de ontwikkeling van een normatief energiebudget | 103 |
| 4. Wetenschappelijke en maatschappelijke valorisatie van het normatief energiebudget | 116 |
| 5. Conclusies | 118 |
| Het recht op water onder druk? | 127 |
| 1. Inleiding | 127 |
| 2. Drinkwater in Vlaanderen: de context | 128 |
| 3. De betaalbaarheid van de drinkwaterfactuur | 130 |
| 4. Van wanbetaling tot afsluiting van drinkwater | 132 |
| 5. Conclusie en aanbevelingen | 137 |
| Naar een integrale kijk op de strijd tegen energiearmoede | 147 |
| 1. Inleiding | 147 |
| 2. Het probleem: de oorzaken van energiearmoede | 148 |
| 3. De energiefactuur | 149 |
| 4. Aanbevelingen vanuit het Netwerk tegen Armoede | 151 |
| 5. Conclusie | 154 |
| Het recht op energie: lessen uit een dialoog | 159 |
| 1. Het recht op energie | 159 |
| 2. Een dialoog rond het recht op energie | 161 |
| 3. De energiemarkt en de bescherming van (arme) consumenten | 162 |
| 4. Meters en installaties | 166 |
| 5. Een redelijke prijs voor energie | 168 |
| 6. Omgaan met betalingsmoeilijkheden | 172 |
| 7. Rationeel energiegebruik | 177 |
| 8. Conclusie | 178 |
| Inclusieve wijkontwikkeling in de Gentse Dampoort: participatieve woonrenovatie op maat van kwetsbare bewoners | 187 |
| 1. Inleiding | 187 |
| 2. Woningrenovatie: op zoek naar instrumenten tegen armoede en sociale verdringing | 189 |
| 3. Dampoort KnapT OP! | 190 |
| 4. De eerste resultaten 10 | 196 |
| 5. Conclusie: van sociaal innovatief project naar structureel beleid? | 198 |
| Bijlage: maatregelen in het kader van een sociaal energie- en waterbeleid | 205 |
| 1. Elektriciteit, aardgas, energiebesparing, … | 205 |
| 2. Een sociaal drinkwaterbeleid | 214 |
| Personalia | 219 |