2 6
Naar een integrale kijk op de
strijd tegen energiearmoede
Frederic Vanhauwaert, Thijs Callens & Hilde Linssen
1. Inleiding
Ook een rijke regio als Vlaanderen kampt met problemen rond energiearmoe-
de. Dankzij verschillende registraties en wetenschappelijk onderzoek krijgen we
een goed zicht op deze problematiek. Enkel voor elektriciteit werden in 2015 al
10.010 nieuwe budgetmeters geplaatst en bijna 65.000 afbetalingsplannen opge-
start (VREG, 2016a). Uit rapporten van het Vlaams Centrum Schuldenlast (2014)
blijkt dat schulden voor nutsvoorzieningen de vaakst voorkomende schuldsoort zijn
bij opgestarte schuldhulpdossiers. De Barometer Energiearmoede toont aan dat
10,5% van de Vlaamse gezinnen meer betaalt voor hun energiekost dan aanvaard-
baar is (Delbeke & Meyer, 2015).
Verschillende federale en Vlaamse beleidsmakers bleven de afgelopen decennia
niet blind voor deze problematiek. Energieleveranciers kregen steeds meer te ma-
ken met wanbetalers, terwijl het maatschappelijk besef groeide dat totale afslui-
ting van basisvoorzieningen armoede verder in de hand werkt. Sinds 1996, met
de introductie van het decreet tot regeling van het recht op minimumlevering van
elektriciteit, gas en water kennen we de lokale adviescommissies
Deze commis-
sies, ingebed binnen het lokale OCMW, zouden lokaal en samen met de cliënt op
zoek gaan naar oplossingen voor schulden bij netbeheerders, met als bedoeling het
aantal totale afsluitingen terug te dringen.
Sinds 2003 kwamen daar de sociale openbaredienstverplichtingen binnen de vrij-
gemaakte energie- en aardgasmarkt bovenop. Deze maatregelen legden verplich-
tingen op aan leveranciers omtrent procedures bij wanbetaling, gaande van het
sturen van herinneringsbrieven tot de installatie van budgetmeters. Deze maatre-
gelen moesten voorkomen dat al te veel mensen uit de boot vielen bij de verdere
liberalisering van onze energiemarkt.
Ook andere beleidsinstrumenten gaan dagelijks de strijd aan met energiearmoede.
Het Sociaal Verwarmingsfonds komt gedeeltelijk tussen in verwarmingsfacturen van
personen die het moeilijk hebben en verwarmen op huisbrandolie of bulkpropaan-
gas. Voor aardgas en elektriciteit zijn er voor bepaalde groepen sociale tarieven
die sinds 2009 automatisch worden toegekend. Sinds 2010 voorziet de Vlaamse
overheid, afhankelijk van gemeente tot gemeente, een beperkte financiële steun
voor mensen die in de winter moeten verwarmen via een aardgasbudgetmeter. De
bijlage in dit Jaarboek geeft meer informatie over deze steunmaatregelen.
145
