1 2
Het energiearmoedebeleid in
Vlaanderen in vogelvlucht
Jill Coene, Bart Delbeke, Tuur Ghys, Stijn Oosterlynck & Peter Raeymaeckers
1. Inleiding
In de inleiding van dit Jaarboek hebben we energiearmoede conceptueel uitge-
klaard. In dit hoofdstuk willen we de grote lijnen van het energiearmoedebeleid
in Vlaanderen schetsen. Een voorafgaande opmerking die we daarbij voor ogen
dienen te houden, is dat het recht op energie niet als zodanig in de grondwet is
opgenomen. Hoewel het indirect wel uit diverse verdragen kan worden afgeleid (zie
hoofdstuk 7) is dat volgens ons een belangrijke lacune.
Volgens Thomson, Snell, & Liddell (2016, p.6) wordt energiearmoede best vanuit
het Europese niveau aangepakt:
Given that many of the drivers and exacerbators of fuel poverty transcend
national boundaries, or are strongly influenced by global pressures, affec-
ting change at the EU-level may enable the development of comprehensive
alleviation policies, focused on transnational structural issues. For instance,
energy affordability at the national level is influenced, to varying degrees, by
volatile global oil prices, EU-mandated climate change levies and obligati-
ons, and European-wide energy market liberalization.
Zoals we in de inleiding van dit boek aantoonden, is een Europees beleidsplan rond
energiearmoede echter nog niet voor morgen. Dat neemt niet weg dat nationale
overheden ook zelf maatregelen kunnen treffen. De belangrijkste hefbomen zijn
het ingrijpen op de energieprijzen, het verbeteren van de energie-efficiëntie van
woningen en het verhogen van de gezinsinkomens (Hills, 2012). In dit hoofdstuk
leggen we het energiearmoedebeleid in Vlaanderen onder de loep. Welke maatre-
gelen werden recent getroffen en welke voorstellen liggen op tafel? We presente-
ren een korte evaluatie van het energiearmoedebeleid, hoofdzakelijk gebaseerd op
adviezen van belangenorganisaties over de conceptnota energiearmoedeprogram-
ma. We ronden af met enkele inspirerende praktijken op het lokale niveau. Heel
wat lokale spelers, zoals lokale besturen, middenveldorganisaties en bedrijven, le-
veren namelijk inspanningen om energiearmoede te verlichten.
2. Een situatieschets
Het energiebeleid is een gedeelde verantwoordelijkheid van de federale overheid
en de gewesten. De federale overheid, meer bepaald de minister van Energie, Leef-
milieu en Duurzame Ontwikkeling, is onder meer bevoegd voor de transmissienet-
tarieven en de sociale maximumprijs. De transmissiekost is de vergoeding voor het
61
