Het energiearmoedebeleid in Vlaanderen in vogelvlucht
1 2
Zoals opgemerkt in de inleiding van dit Jaarboek, is energiearmoede grotendeels
een aspect van een bredere armoedeproblematiek, dus spelen ook andere beleids-
domeinen een rol bij de bestrijding ervan. Voornamelijk het woonbeleid is belang-
rijk. Het Renovatiepact (zie verder), normen voor duurzaam wonen en bouwen,
de private huurwetgeving, de sociale woningbouw,… hebben allen een impact op
het aanbod aan kwalitatieve en betaalbare woningen. Het
aantal sociale woningen is echter al jaren te beperkt om
het grote aantal potentiële rechthebbenden op te vangen,
met aanzwellende wachtlijsten tot gevolg. Sociale wonin-
gen die voldoen aan de laatste energienormen zijn ener-
giezuinig en verlagen de energiefactuur. Een voldoende
groot aanbod kan voorkomen dat mensen in armoede hun
toevlucht moeten nemen tot de laagste segmenten van
de private huurmarkt, waar woningen van erbarmelijke
kwaliteit te vinden zijn die het risico op energiearmoede
verhogen. Ook maatregelen in het kader van het Vlaams
Klimaatbeleidsplan en groene energie en maatregelen in
het kader van duurzame mobiliteit kunnen een invloed
uitoefenen op de energiebehoeften van bedrijven en ge-
zinnen. Voorts zijn de sociale zekerheid en het arbeidsmarktbeleid relevant. Zo ver-
hoogt het beschikbaar inkomen als uitkeringen worden opgetrokken of als mensen
sneller aan een job geraken. Het inkomen is, zoals in de inleiding werd aangetoond,
een belangrijke verklarende factor voor energiearmoede. In de sociale economie
kunnen jobs worden gecreëerd in de vorm van ‘energieconsulenten’, die gezin-
nen adviseren inzake energiegebruik (zie bijlage achteraan dit boek). In de bouw
en- renovatiesector schuilt een groot potentieel om jobs in de sociale economie
te creëren. In het beleidsdomein onderwijs kan bijvoorbeeld worden ingezet op
basisvaardigheden inzake rationeel energieverbruik.
3. De conceptnota energiearmoede
Een belangrijke stap in de strijd tegen energiearmoede was de goedkeuring door
de Vlaamse Regering (2015) van de conceptnota over het Renovatiepact op 17 juli
2015. Het doel van deze conceptnota is “het gezamenlijk uitwerken en gezamenlijk
uitvoeren van een coherent actieplan dat leidt tot een sterke verhoging van de
renovatiegraad van ons Vlaams woningpatrimonium en de energieprestatie ervan
optimaliseert” (p.3). De ministers bevoegd voor het energiebeleid, het woonbeleid,
het leefmilieu, het waterbeleid en ruimtelijke ordening moeten dit pact verder con-
cretiseren. Bijzondere aandacht moet uitgaan naar de private huurmarkt, specifiek
huurders met een risicovolle sociale status (lage inkomens, ouderen, eenouderge-
zinnen,...) en de sociale huisvesting, maar ook naar verenigingen van mede-eige-
naars en woningeigenaars die nood hebben aan ontzorging. De conceptnota voor
het Renovatiepact gaf bovendien ook de opdracht om een actieplan voor energie-
armoede voor te bereiden.
Op 4 maart 2016 werd die ‘conceptnota energiearmoedeprogramma’ door de
Vlaamse Regering goedgekeurd (Vlaamse Regering, 2016a). Volgens deze nota zijn
Energiearmoede
is grotendeels een
aspect van een bredere
armoedeproblematiek,
dus spelen verschillende
beleidsdomeinen een rol
bij de bestrijding ervan
63
