Recht op energie: verslag van een dialoog
2 7
We merken dat
mensen die
minder sterk in
de samenleving
staan, slachtoffer
kunnen
worden van de
commerciële
aanpak
seerde energiemarkt, zowel op financieel vlak (schulden) als op
het vlak van procedures (advies, bemiddeling met de marktspe-
lers), en het informeren van het publiek, op een vulgariserende
manier. In het algemeen willen we wijzen op het belang van de
ontwikkeling en ondersteuning van collectieve expertise, in func-
tie van een sterke consumentenvertegenwoordiging rond alle vra-
gen die (zwakkere) consumenten aanbelangen. Hiervoor moeten
middelen worden voorzien. De mogelijkheden voor de deelname
van dergelijke groeperingen of organisaties aan overlegplatforms
moeten worden versterkt. De andere marktactoren beschikken
zelf over financiële en menselijke middelen om deze kwesties te
onderzoeken en om hun stem bij de overheden te laten horen.
Sinds de liberalisering van de energiemarkt staan huishouden en
leverancier dus in een contractuele en commerciële relatie. We
merken dat mensen die op een of andere manier minder sterk
in de samenleving staan (financieel, qua opleiding, qua taal, …)
slachtoffer kunnen zijn van de commerciële aanpak. We bekijken achtereenvolgens
het gebrek aan informatie en begeleiding, verkooppraktijken, facturen, betaalplan-
nen en waarborgen.
3.1 Informatie en begeleiding
Het beschikken over voldoende en juiste informatie is essentieel om als bewuste
consument te handelen in de energiemarkt. De voorbije jaren zijn een aantal cam-
pagnes gevoerd om de bevolking te informeren over de geliberaliseerde energie-
markt. Naast de inspanningen van de regionale regulatoren om de mensen aan te
zetten om prijzen te vergelijken, was er in 2012 een federale campagne (‘durf verge-
lijken’) die in 2014 werd herhaald. Enkele jaren geleden werd de federale ombuds-
dienst energie operationeel en er bestaan ook enkele gewestelijke informatie- en
begeleidingsdiensten. Ook op lokaal niveau ontstonden verschillende initiatieven,
waarvan een aantal de interessante combinatie maken van informatie en begelei-
ding rond energiebesparende ingrepen en bijhorende premies (zie bijvoorbeeld de
‘Energiecentrale’ in Gent). Deze diensten hebben een duidelijke meerwaarde en de
continuïteit ervan moet verzekerd worden.
Het belang van diensten die contact hebben met het publiek en die de rol van in-
termediair kunnen vervullen, moet blijven benadrukt worden. Verschillende orga-
nisaties, waaronder het Steunpunt, pleiten voor lokale woon-, energie- en water-
loketten. Er kan gekeken worden, naargelang de lokale context, welke bestaande
instanties een dergelijke rol kunnen spelen. Daarbij is het belangrijk om erover te
waken dat de ontwikkelde initiatieven mensen in armoede werkelijk bereiken en
om voldoende mogelijkheden te voorzien voor een gepersonaliseerde begeleiding.
De bereikbaarheid en toegankelijkheid van energieleveranciers blijft een belang-
rijk punt. De klanten- en klachtendiensten van energieleveranciers zouden over
161
