Recht op energie: verslag van een dialoog
2 7
maakt de toegang tot energie afhankelijk van de beschikbare financiële middelen,
op dat moment, van het huishouden. Het biedt slechts twee mogelijkheden aan
een huishouden dat over onvoldoende middelen beschikt: geen energie hebben of
schulden maken op andere posten. In feite wordt geen enkele structurele oplossing
geboden. Bovendien is het een dure maatregel (zowel het toestel als de plaatsing
ervan).
Vanuit een vereniging waar armen het woord nemen, kwam in het overleg binnen
het Steunpunt volgende reactie op de budgetmeter:
Men zou moeten aangeven op welke manier er een menswaardig leven kan
geleid worden. Mensen in de groep vonden zowel positieve als negatieve
elementen bij het gebruik van een budgetmeter, maar vanuit een armoe-
deperspectief was er geen enkel goed punt: gebrek aan middelen om op
te laden, ongeletterdheid en problemen in het omgaan met een dergelijke
meter, … Men zou als toetssteen daarentegen moeten nemen dat wat goed
is voor mensen in armoede, ook goed is voor iedereen […] (Steunpunt tot
bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting, 2015,
p.168).
Andere actoren wijzen er op dat de budgetmeters een instrument kunnen zijn in
de preventie en de aanpak van energieschulden en het mogelijk maken om het
verbruik beter op te volgen.
Daarnaast is, in de drie gewesten, voorzien in een minimumlevering voor elektrici-
teit, in de vorm van de plaatsing van een vermogensbegrenzer. In de budgetmeter
voor elektriciteit is een dergelijke minimumlevering voorzien, maar deze kan uitge-
schakeld worden. In Vlaanderen waren er eind 2015 10.744 budgetmeters zonder
minimumlevering, dat is toch een op de vier (VREG, 2016). Een dergelijke ‘naakte’
budgetmeter (een budgetmeter zonder minimumlevering) betekent dat de klant
enkel over energie beschikt indien hij de financiële middelen heeft om de budget-
meter op te laden. Bij gebrek aan middelen sluit de klant zich als het ware zelf af.
Het gaat om situaties van verborgen energiearmoede die alle aandacht verdienen.
Voor de budgetmeter gas kan er omwille van technische redenen geen koppeling
met een minimumlevering worden voorzien. Er is in Vlaanderen een systeem uit-
gewerkt via een financiële tussenkomst van het OCMW tijdens de wintermaanden.
Niet alle OCMW’s nemen echter aan dit systeem deel. Maximum 70% van de fac-
tuur kan door de netbeheerder betaald worden. De overige 30% is ten laste van de
klant of van het OCMW. De OCMW’s hanteren verschillende praktijken betreffende
de betaalregeling. De rechthebbenden moeten zelf de stap zetten om deze onder-
steuning aan te vragen. In de winter 2014-2015 werd voor 12 procent van de bud-
getmeterklanten door de OCMW’s een aanvraag bij de netbeheerders ingediend
voor deze ondersteuning (VREG, 2016). We kunnen dus zeggen dat de non take-up
van deze maatregel groot is.
171
