Armoede en Sociale Uitsluiting Jaarboek 2016 - Blik op energiearmoede
gelen zijn voorzien. Het nieuwe beleid is sterk gefocust op rationeel energiegebruik,
wat uiteraard een belangrijke doelstelling is. Maar gezien de grote ongelijkheden
waarmee groepen in armoede geconfronteerd worden (wonen in private woningen
van slechte kwaliteit, geen reserves voor investering in besparende maatregelen en
toestellen, …) blijven zich sociale ondersteuningsmaatregelen opdringen in afwach-
ting van de realisatie van kwaliteitsvolle en energiezuinige woningen voor iedereen.
6. Omgaan met betalingsmoeilijkheden
Vanuit de verenigingen waar armen het woord nemen, wordt opgemerkt dat men
het eigenlijk zou moeten hebben over hoe rechten gerealiseerd kunnen worden,
terwijl de discussie vaak verglijdt naar hoe men ervoor kan zorgen dat schulden
worden afbetaald. Er is een tendens naar het culpabiliseren van mensen. De stap
van responsabilisering naar culpabilisering wordt heel vlug gezet. Men verwijst ook
naar de commotie rond de ‘black-out’: mensen maken zich momenteel grote zor-
gen over wat er gaat gebeuren als ze geen elektriciteit meer zullen hebben, maar
ze staan er niet bij stil dat mensen in armoede vaak met dit risico geconfronteerd
worden (cfr. budgetmeters zonder minimumlevering en afsluitingen).
De diensten met een publiek karakter zijn niet betrokken bij de strikte levering van
energie, maar zijn, zoals gezegd, vaak bezig met het herstellen van de problemen
van het huidige systeem van de geliberaliseerde energiemarkt. Zo zijn er heel wat
problemen door fouten in de facturatie, de complexiteit van procedures, enzovoort.
Er wordt gesignaleerd dat OCMW’s sterk onder druk staan om een soort invorde-
ringsdienst te worden voor energie en water. Vaak ontbreekt de mogelijkheid om
de situatie te bevriezen. In Brussel zijn er interessante praktijken van vrederechters:
ze geven bijvoorbeeld bij een rechtszaak rond achterstal zes weken de tijd om een
begeleiding op te starten of te intensifiëren. Het statuut van beschermde klant in
Brussel is dan weer bedoeld om het huishouden de kans te geven om financieel op
adem te komen en te sparen in functie van de afbetaling. Betaalplannen moeten
ook kunnen onderhandeld worden met betrokkenheid van de sociale diensten van
OCMW’s en andere terreinorganisaties.
6.1 Budgetmeters en minimumlevering
In het Vlaamse en Waalse Gewest worden in de loop van de procedure bij wan-
betaling budgetmeters voor elektriciteit en gas geïnstalleerd; in het Brusselse Ge-
west zijn er geen budgetmeters voorzien. In Vlaanderen waren er op 31 december
2016 40.619 actieve budgetmeters elektriciteit en 27.760 actieve budgetmeters gas
(VREG, 2016).
Volgens verschillende deelnemers van het overleg houdt het gebruik van budget-
meters echter verschillende problemen in. Zo stelt dit het huishouden bloot aan de
risico’s van zelfafsluiting, wanneer de budgetmeter geen minimumlevering voorziet
en het huishouden niet in de mogelijkheid verkeert om hun kaart op te laden. Het
170
