Armoede en Sociale Uitsluiting Jaarboek 2016 - Blik op energiearmoede
de berekening van de factuur niet evident. In deze situaties stellen zich ook proble-
men in de toepassing van de sociale maximumprijzen en van de openbaredienst-
verplichtingen.
In de twee volgende punten hebben we het eerst over de prijsbepaling en –regu-
lering (punt 5) en vervolgens hoe met betalingsmoeilijkheden kan worden omge-
gaan, in functie van een duurzame oplossing en met respect voor de rechtspositie
van de klant (punt 6). Bijzondere aandacht gaat hierbij naar de situaties waarbij
energieleveranciers schuldvorderingen doorverkopen aan (internationale) bedrij-
ven die vervolgens heel actief en zelfs agressief deze achterstallen gaan invorderen.
De omvang van de factuur wordt in sterke mate bepaald door de karakteristieken
van de woongelegenheid. In het laatste punt gaan we dan ook kort in op de dienst-
verlening om de energieprestatie van de woongelegenheden te verbeteren, in het
bijzonder voor mensen in armoede en bestaansonzekerheid (punt 7).
3. De energiemarkt en de bescherming van (arme)
consumenten
De gas- en elektriciteitsmarkten zijn in de drie gewesten volledig geliberaliseerd.
Een huishouden gaat voor zijn energielevering een contract aan met een leveran-
cier. Daarnaast zijn er de netbeheerders. Dit zijn publieke instellingen die de exploi-
tatie van de distributienetwerken van leidingen en kabels verzorgen. Ze hebben
ook opdrachten inzake de stimulering van rationeel energiegebruik en fungeren als
sociale leverancier. De elektriciteits- en gasmarkten worden gecontroleerd door de
federale en regionale regulatoren: de Commissie voor de Regulering van de Elek-
triciteit en het Gas (CREG), de Vlaamse regulator van de elektriciteits- en gasmarkt
(VREG), de ‘Commission wallonne pour l’Energie’ (CWaPE) en de Brusselse regula-
tor voor de gas- en elektriciteitsmarkt (BRUGEL).
Het heeft enkele jaren geduurd vooraleer de consumenten de nieuwe situatie, met
de keuzevrijheid van gas- en elektriciteitsleverancier, ten volle zijn gaan beseffen.
Intussen verandert er jaarlijks een groot aantal huishoudens van leverancier. Toch
blijft het voor de consument en de hulpverleners vaak moeilijk om zijn of haar weg
te vinden in de veelheid van actoren en in de regelgeving. Zeker groepen die leven
in armoede of bestaansonzekerheid botsen op een gebrek aan informatie, com-
plexe wetgeving, enzovoort.
Ondertussen zijn er organisaties op het terrein ontstaan die een bijdrage willen
leveren aan de realisatie van het recht op energie, via informatie, begeleiding en
uitvoering van besparende maatregelen,... Een bijzondere rol is weggelegd voor
de OCMW’s, die vaak een specifieke dienst hebben opgericht voor energie. In de
overleggroep werd meermaals gewezen op de moeilijke rol van dergelijke publieke
diensten (zoals OCMW’s, CAW’s, opbouwwerkinitiatieven, …). Eigenlijk zijn ze bezig
met het herstellen van de problemen van het huidige systeem van de geliberali-
160
