Armoede en Sociale Uitsluiting Jaarboek 2016 - Blik op energiearmoede
Ook op internationaal vlak is een grondrecht of mensenrecht op (toereikende)
energie niet expliciet opgenomen in de door België geratificeerde internationale
mensenrechtenverdragen als een zelfstandig recht (Vandenhole, 2009). Maar uit
wat volgt, zal blijken dat er stappen werden ondernomen in functie van de erken-
ning ervan als mensenrecht.
In artikel 11, § 1 van het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en
Culturele Rechten van 1966 (IVESCR) wordt het recht erkend op een behoorlijke
levensstandaard voor zichzelf en zijn gezin, met daarbij inbegrepen toereikende
voeding, kleding en huisvesting, alsook een continue verbetering van de levensom-
standigheden. Het Comité inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (ESCR)
maakte reeds duidelijk dat het elektriciteit als een basisdienst beschouwt binnen
het kader van een behoorlijke huisvesting. Bijgevolg moet de overheid de toegang
ertoe met de maximaal beschikbare middelen verzekeren, met prioritaire aandacht
voor de rechten van de kwetsbare groepen in de samenleving, zoals mensen
in armoede. In zijn ‘General Comment nr. 4’ citeert het Comité verschillende
elementen, verbonden met het recht op wonen, die in alle omstandigheden dienen
te worden gerespecteerd. Het gaat onder andere over het voorhanden zijn van
diensten, materiaal, toestellen en infrastructuur die toegang tot de natuurlijke en
publieke bronnen mogelijk maken (zoals energie om te koken en voor verwarming)
Op 25 september 2015 heeft de VN de ‘2030 Agenda for Sustainable Development
Goals’ goedgekeurd, met als doel om tegen 2030 armoede uit te roeien, onge-
lijkheid en onrechtvaardigheid te bestrijden en de klimaatverandering tegen
te gaan. Onder de zeventien ‘Sustainable Development Goals’ die mondiaal en
vanuit een universele rechtenbenadering geformuleerd zijn, is er één doelstelling
gewijd aan energie: ‘Verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en
moderne energie voor iedereen’
Het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) bevat geen enkele be-
paling met betrekking tot energie, maar er kan wel een verband gemaakt worden
via het recht op eerbiediging van het gezins- en privéleven (artikel 8 EVRM) en
het verbod van foltering en vernederende en onmenselijke behandeling (artikel 3
EVRM). Een bijkomend wettelijk kader kan gevonden worden in het herziene Eu-
ropees Sociaal Handvest van 1996. Daarbij stelt het Europees Comité voor Sociale
Rechten dat het recht op behoorlijke huisvesting een impliciete verwijzing bevat
naar een (vanuit het gezondheidsstandpunt) veilige woonplaats, wat onder meer
een basisuitrusting zoals elektriciteit veronderstelt. Dit Comité wees tevens op de
verantwoordelijkheid van de overheid om te waken over de onderbreking van es-
sentiële diensten zoals elektriciteit.
We kunnen ook verwijzen naar rechtspraak van nationale en internationale recht-
banken en –hoven die interessante elementen aangeeft met betrekking tot het
recht op energie en zijn toepassingen
158
