Energiearmoede in cijfers
1 1
Kort samengevat, is een aanzienlijk deel van de woningen in ons land van gebrek-
kige kwaliteit. Slecht geïsoleerde woningen vergen een hoog energieverbruik. So-
ciaaleconomisch zwakkere gezinnen leven het vaakst in dergelijke woningen. Deze
factoren dragen bij aan het probleem van energiearmoede.
4. Stijgende energieprijzen
De prijs die gezinnen voor energie betalen, is afhankelijk van verschillende facto-
ren: de energiebron (elektriciteit, aardgas, huisbrandolie (‘mazout’), propaan- en
butaangas, lamppetroleum, steenkool, hout), de keuze van energieleverancier en
contract en het verbruik. Wat de energiebron betreft, maken gezinnen met lage
inkomens bijvoorbeeld vaker gebruik van duurdere bronnen (zoals verwarmen op
elektriciteit) (Huybrechs, Meyer, & Vranken, 2011). Met betrekking tot het type
contract (vast of variabel), kan opgemerkt worden dat een contract met vaste prij-
zen de consument wel beschermt tegen stijgende energieprijzen, maar geen voor-
deel biedt wanneer de prijzen dalen.
De energiefactuur is opgebouwd uit verschillende componenten: de prijs voor elek-
triciteit of aardgas, heffingen (bijvoorbeeld de federale bijdrage voor elektriciteit
en aardgas, btw, de Vlaamse bijdrage voor het energiefonds, …) en de distribu-
tienettarieven (distributienetkosten en transportkosten). De prijs voor energie kan
vrij bepaald worden door de energieleverancier, zodat het de moeite loont om te
vergelijken tussen de aanbieders. In Vlaanderen bedroeg in september 2016 het
prijsverschil voor een gezin tussen de gemiddelde en goedkoopste elektriciteits-
leverancier bijvoorbeeld 93,96 euro op maandbasis, voor gas was het prijsverschil
115,13 euro (VREG, 2016a). Klanten kunnen de prijzen vergelijken op de website
van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) via de ‘V-test’.
Deze is echter niet voor iedereen even toegankelijk, zoals Huybrechs, Meyer, &
Vranken e.a. (2011, p.28-29) opmerken:
Om van de voordelen van de liberalisering te kunnen genieten of om de
nadelen ervan te beperken, moet men een actieve consument zijn die over
de nodige kennis en hulpmiddelen beschikt om correcte keuzes te maken.
Dit is essentieel in het licht van de energiearmoedeproblematiek, want de
complexiteit van het energielandschap en de tariefaanbiedingen raken voor-
namelijk de zwakkere huishoudens.
Belangrijk om op te merken, is dat beschermde klanten recht hebben op een so-
ciaal tarief voor elektriciteit en/of gas (zie de bijlage achteraan dit Jaarboek voor
een overzicht van de rechthebbenden). Het betreft een goedkoper tarief dat twee-
maal per jaar wordt berekend door de CREG (Commissie voor de Regulering van de
Elektriciteit en het Gas) op basis van de laagste commerciële tarieven op de markt.
In september 2016 had afgerond 10,2% van de residentiële klanten elektriciteit in
België recht op het sociaal tarief voor elektriciteit. Voor aardgas was dat 11,0% van
het aantal residentiële klanten gas (CREG, 2016b)
39
