Armoede en Sociale Uitsluiting Jaarboek 2016 - Blik op energiearmoede
aandoeningen) en zelfs leiden tot een hoger sterftecijfer tijdens winterperiodes
(‘excess winter deaths’, zie o.a. Wilkinson e.a., 2001). Bovendien is energiearmoe-
de nefast voor de mentale gezondheid (wonen in een koud huis gaat gepaard met
meer stress en bepaalde geestelijke problemen) en voor de sociale relaties (bij-
voorbeeld omdat men niemand thuis durft uitnodigen). Huishoudens met lage
inkomens staan vaak voor de keuze tussen het maken van uitgaven voor energie
of voor andere levensmiddelen (voeding, kleding) of het aangaan van schulden
(Hills, 2011), wat bijkomende stress veroorzaakt. Het Vlaams Centrum Schuldenlast
(2014) noteert al jaren dat schulden gerelateerd aan nutsvoorzieningen de vaakst
voorkomende schulden zijn in de dossiers van de erkende instellingen voor schuld-
bemiddeling. Ook hier zien we hoe (energie)armoede leidt tot sociale uitsluiting op
diverse levensdomeinen.
De definitie van energiearmoede die in België naar voren werd geschoven door
Huybrechs, Meyer, & Vranken (2011, p.1) gaat breder dan de louter monetaire in-
valshoek in het VK: “energiearmoede verwijst naar een toestand waarbij een per-
soon of huishouden bijzondere moeilijkheden ondervindt in zijn/haar woonst om
zich te voorzien van de energie die nodig is om zijn/haar elementaire noden te
bevredigen.” Recenter wordt ook in de internationale literatuur een gelijkaardige
definitie gehanteerd: “the inability to attain a socially and materially necessitated
level of domestic energy services” (Bouzarovski & Petrova, 2015; Thomson, Snell,
& Liddell, 2016). Een eenvoudige voorstelling (figuur 1), ontleend aan Huybrechs,
Meyer, & Vranken (2011) maakt inzichtelijk dat energiearmoede moet beschouwd
worden als een probleem met vele dimensies, dat gepaard gaat met velerlei con-
sequenties.
Figuur 1.
Oorzaken en gevolgen van energiearmoede
Scholing
Beroep
Gezondheid
Voeding
Energieverbruik
Type woning
(appartement,
rijwoning, open
bebouwing, enz.)
Woning met lage
energie
efficiëntie
Apparaten,
ketel, enz.
Klimaat
Energierekening
Energietarief
Energiearmoede
(Overmatige)
Schuldenlast
Huishouden
samenstelling
Vervoer en
distributie
kosten
Energieprijs
(leverancier)
Bijdragen,
extra
belastingen,
heffingen,
...
Gezondheidsproblemen
Sociale uitsluiting
Verslechtering van de
woning
...
Huur/hypothecair
krediet
Huishouden
met laag
inkomen
Water, telecom en
andere essentiële
uitgaven voor
huishouden
20
Bron: Huybrechs, Meyer, & Vranken (2011).
