Leven in energiekwetsbaarheid: voortdurend hoofdrekenen en beperkte mogelijkheden
1 3
kampt men in 60% van de woningen met vochtproblemen. Samengevat gaat ener-
giekwetsbaarheid zeer vaak samen met sociaaleconomische kwetsbaarheid en een
lage kwaliteit van de huisvesting. De meest verouderde woningen met de relatief
laagste huurprijzen vallen dan ook vaak te beurt aan mensen met een inkomen
tegen de armoedegrens. Het zijn juist deze vervallen onderkomens die intenser
verwarmd moeten worden, die zorgen dat de bewoners sneller te maken krijgen
met energiekwetsbaarheid.
3.2 Sociaal-institutionele ontwrichting
Als de levenscontext precair is, stuit men vaker op situaties die flirten met de gren-
zen van de wet of zelfs uitbuiting, alsof de levensomstandigheden de deur open
zetten naar wanpraktijken jegens huurders die het al erg moeilijk hebben. Door het
gebrek aan sociale woningen (Ghekière, 2008) zoeken huurders een onderkomen
in de privésector, waar ze afhankelijk zijn van eigenaars (Bernard, 2006) die soms
weinig scrupules hebben en zich niet bekommeren om de werking van de verwar-
mingsinstallaties, noch om de staat waarin het pand verkeert. Zo wonen sommige
respondenten al jarenlang in een zo goed als onbewoonbaar onderkomen, waar de
verwarming zelfs buiten gebruik is, zoals deze moeder:
Wij hebben twee jaar zonder verwarming gezeten
(mevrouw G., veertiger,
huurt een huis in een sociale woonwijk waar zij woont met een van haar
tienerkinderen).
Het is niet ongebruikelijk dat sommige eigenaars slechts één installatie voor ener-
giedistributie laten plaatsen, met één teller voor alle huurappartementen in een
gebouw. In zulke gevallen, zonder betrouwbare indicator, is de schatting van het
verbruik per huishouden twijfelachtig. Soms wordt er zelfs op criminele wijze ener-
gie afgetapt. Enkele ondervraagde huurders zijn het slachtoffer geworden van af-
tapping door hun buren, waardoor zij torenhoge facturen voorgeschoteld kregen
die ze het hoofd niet konden bieden:
Ik had een gasmeter, maar ik wist eigenlijk niet dat de andere euh… apparte-
menten met mijn meter verbonden waren. […] De eerste die zijn gasfornuis
aanzette, werd bediend, maar ik mocht wel alles betalen … (mevrouw H.,
dertiger, huurt een appartement in de privésector, woont alleen).
In arme milieus laten de zogenaamde ‘huisjesmelkers’ verwarmings- of energiepro-
blemen gewoon eindeloos aanslepen en zulke situaties kunnen in extreme gevallen
ervaren worden alsof men helemaal geen rechten heeft.
3.3 Zeer weinig manoeuvreerruimte met een zeer strak
gezinsbudget
Energiekwetsbaarheid heeft niet alleen een impact op de verwarming of het ge-
bruik van technische apparaten en huishoudtoestellen, maar ook op de diverse
leefruimten waar de vrijheid van handelen en de keuzemogelijkheden wegkrimpen
85
