Leven in energiekwetsbaarheid: voortdurend hoofdrekenen en beperkte mogelijkheden
1 3
De aanpak van de onderzoekers blijft trouw aan de principes van de antropologische
benadering van nabijheid, waarbij beoogd wordt om in contact te komen met
mensen uit het doelpubliek via tussenpersonen waarmee zij een vertrouwensrelatie
hebben (bijvoorbeeld de ‘tuteur énergie’ of ‘energievoogd’, zowat de Waalse
tegenhanger van de Vlaamse ‘energiesnoeiers’). Als methode om informatie te
verzamelen is gekozen voor het diepte-interview. Hierbij krijgt de respondent de
vrijheid om zich uit te drukken, terwijl toch een interviewschema wordt gevolgd
door de interviewer. De volgende thema’s werden besproken: de context van
energiekwetsbaarheid en de verzwarende omstandigheden daarvan, de persoon-
lijke ervaring met energiekwetsbaarheid, de concrete strategieën om ermee om te
gaan, de daaruit voortvloeiende kwetsbaarheden en de hiërarchie van behoeften
en waarden.
2.3 De bestudeerde subregio
Ons onderzoek spitst zich toe op de regio Mons-Borinage-Centre in Wallonië. In
deze regio, waar vroeger veel steenkoolindustrie was, is de sociaaleconomische si-
tuatie nog slechter dan in de rest van de provincie Henegouwen.
Volgens IDEA en Hainaut Développement (2014) bedraagt de werkloosheidsgraad
in de regio Mons-Borinage-Centre, ondanks een positieve tendens sinds 2010, maar
liefst 20%. Dit hoge percentage is deels te wijten aan het lage opleidingsniveau
van de inwoners: het merendeel van de werkzoekenden beschikt slechts over een
diploma middelbaar onderwijs (86,8% in 2012). Het gemiddelde jaarinkomen aan-
gegeven op de belastingaangifte bedroeg in de regio Mons-Borinage-Centre 24.037
euro in 2011, wat beduidend lager ligt dan het gemiddelde Waalse en Belgische
jaarinkomen. Deze regio heeft een hoge bevolkingsdichtheid en het aantal inwo-
ners neemt bovendien toe. Er wonen relatief veel eenoudergezinnen (34,3%), die
een stijgende tendens vertonen, net zoals de alleenstaanden. Tot slot woont een
aanzienlijk deel van de bevolking van vreemde origine in dit deel van Henegouwen.
Het aantal wooneenheden is met 7,5% gestegen tussen 2002 en 2012, maar dit
is een kleinere stijging dan die op Waals en op Belgisch niveau. Het gebouwenbe-
stand is sterk verouderd: bijna zes op de tien gebouwen dateren van voor 1945 en
bijna drie op de tien van voor 1900. Door dit hoge aantal oude gebouwen, waar nog
bij komt dat de vastgoedprijzen sneller stijgen dan het gemiddelde inkomen (IDEA
& Hainaut Développement, 2014), worden de inwoners van de bestudeerde zone
steeds kwetsbaarder.
3. De ervaring van mensen die in
energiekwetsbaarheid leven
Uit de eerste afgenomen interviews in de regio Mons-Borinage-Centre zijn vier ty-
pes problemen naar voren gekomen, die we stuk voor stuk zullen bespreken. Ten
eerste zijn er problemen met betrekking tot de leefomgeving. Daarna volgen pro-
blemen met de sociaal-institutionele ontwrichting, budgetproblemen en als laat-
ste de psychosociale kwetsbaarheden die voortvloeien uit deze situaties. Tot slot
83
