Armoede en Sociale Uitsluiting Jaarboek 2016 - Blik op energiearmoede
zullen de stijgende woonprijzen in de buurt hen doen verhuizen, waardoor we zeer
gestage sociale verdringing opmerken (zie Coenen & De Putte, 2016).
Er werd voorlopig weinig structureel ingezet op de reeds aanwezige (kwetsbare)
bewoners met woonproblemen in de 19e-eeuwse gordel met het zogenaamde so-
ciaal passief: huizen die er al honderd jaar of langer staan (Heughebaert, 1988,
2006)
Deze weinig kwalitatieve woningen worden verhuurd aan of zijn in bezit van
mensen met een lager inkomen. Niet toevallig staan in dezelfde buurten vaak ook
sociale woonblokken die een halve eeuw geleden werden neergepoot. Vandaag
maken ze een meer dan uitgeleefde indruk. De renovatienood van sociale wonin-
gen in Gent is dan ook groot (WoninGent, 2013)
De lage Vlaamse renovatiegraad
geeft aan dat het standaardbeleid onvoldoende is. De secundaire huur- en koop-
markten in de centrumsteden worden alleen maar groter. Met dit beleid blijft de
vraag naar goedkopere (slechte) woningen immers ongecorrigeerd.
Een belangrijke vraag is hoe je effectief kan renoveren in deze secundaire woon-
markten? Daar komt de prangende kwestie van de sociale verdringing bovenop.
Hoe kan je woonbuurten kwalitatief versterken mét de aanwezige bewoners, zon-
der de sociale verdringing te organiseren? Het is op deze vraag dat ‘Dampoort
KnapT OP!’ een antwoord wil bieden.
3. Dampoort KnapT OP!
Het kleinschalige renovatieproject ‘Dampoort KnapT OP!’ gaf tien bewoners uit de
Gentse Dampoortwijk de kans om hun woning te renoveren. De Dampoortwijk is
een wijk uit de 19e-eeuwse gordel waar een significant deel van de woningvoor-
raad weinig kwalitatief is. De achterliggende doelstelling is de woonkwaliteit en
de energieprestatie gevoelig te verbeteren bij noodkopers (of in sommige gevallen
‘verarmde eigenaars’). Om de nabijheid en gezamenlijkheid te versterken, werd er
bovendien voor gekozen om de tien deelnemers te gaan zoeken in een beperkte
bouwblok, enkele nabijgelegen straten.
‘Dampoort KnapT OP!’ schoot uit de startblokken in januari 2015 en rondde
de eerste tien renovaties af eind 2016. Het project focust op noodkopers. Dit
zijn bewoners die, bij gebrek aan betaalbare woningen op de huurmarkt, een
ondermaatse woning aankopen of behouden. Tegelijkertijd beschikken ze niet
over de nodige middelen om hiervan een goede kwaliteitsvolle woning te maken.
Noodkopers kunnen hun renovatiewerken niet voorfinancieren, waardoor ze de
renovatiepremies mislopen. Ook zeer goedkope leningen zijn vaak geen oplossing
omdat noodkopers geen ruimte hebben voor extra afbetalingen.
De projectpartners gingen op zoek naar oplossingen bij de beweging rond de ‘Com-
munity Land Trust’ (CLT), een (eveneens) nieuw woon- en gemeenschapsmodel
waarbij voor gelijkaardige doelgroepen en op een even innovatieve manier nieuw-
bouwwoningen worden voorzien. Door woningen en grond te scheiden van elkaar,
188
