Hoeveel bedraagt de minimale kostprijs voor energie in vlaanderen?
1 4
ker -wegens geldgebrek- aangewezen op oudere, meer energieverslindende elek-
trische toestellen. In andere gevallen besteden lage inkomensgezinnen dan weer
een stuk minder aan energie dan het normatieve budget. Verschillende factoren
liggen hieraan ten grondslag. Ondergebruik is er een van. Lage inkomensgezinnen
blijken vaak experts te zijn in het besparen op hun ener-
gie-uitgaven. Slechts één ruimte verwarmen, de verwar-
ming opzetten alleen als de kinderen thuis zijn of een extra
trui aandoen, zijn maar enkele van de vele overlevings-
strategieën die gezinnen hanteren wanneer ze niet kun-
nen rondkomen met hun inkomen (Van Thielen & Storms,
2013). Een tweede verklaring voor een lager energiebudget
betreft de andere woon- en leefomstandigheden dan die-
genen die wij hier veronderstelden voor de zeventien type-
gezinnen. Indien gezinnen bijvoorbeeld een woning huren
die verwarmd wordt met een condenserende aardgasketel
zullen –ceteris paribus- de energiekosten lager liggen dan
de verwarmingskosten die wij hier berekenden op basis van
een standaard stookolieketel. Of, indien gezinnen voor het
gebruik van aardgas en elektriciteit gerechtigd zijn op een sociaal tarief, dan zal bij
gelijk gebruik en verbruik, de totale energiefactuur 23% (grote gezinnen) tot 38%
(kleine gezinnen) lager liggen.
Deze vaststellingen illustreren dat het hier berekende normatieve energiebudget
niet als exacte grens kan worden gebruikt om in een verscheidenheid aan leefsitua-
ties dienst te doen als norm om te oordelen over de doeltreffendheid van gezinsin-
komens in functie van een adequaat energieverbruik. Toch zijn we van oordeel dat,
mits verdere verfijning, de in dit hoofdstuk voorgestelde oefening en de eruit resul-
terende data een goede vertrekbasis vormen om, op maat van iedere leefsituatie,
een instrument te maken dat gezinnen in staat stelt hun eigen energie-uitgaven
te spiegelen aan een normatief minimumbudget. Zulk instrument kan dan nuttig
worden ingezet in het kader van bijvoorbeeld consumentenvoorlichting of meer in
het bijzonder budgethulpverlening. Daarnaast kan het ook zeker nuttig dienst doen
om de verschillende overheden in ons land te sensibiliseren en te overtuigen van
het nut om te het investeren in -op korte termijn vaak dure- ingrepen (bijvoorbeeld
het energiezuiniger maken van woningen), die renderen op de middellang en lan-
ge termijn (bijvoorbeeld minder onbetaalde energiefacturen en lagere financiële
tussenkomsten).
Voor de overheid levert een normatief energiebudget eveneens zeer interessante
informatie op in het licht van het voeren van een doeltreffend inkomensbeleid of
een effectief energiebeleid. We denken hierbij aan het vaststellen van de hoogte
van de sociale tarieven voor aardgas of elektriciteit, het bepalen van de hoogte van
de stookolietoelage of het vaststellen van de inkomensgrenzen die recht geven op
verminderingen of extra toelagen. Ook lokale overheden kunnen in het kader van
het recht op maatschappelijke dienstverlening nuttig gebruik maken van dit nor-
matieve energiebudget. Hun beleid dient de voorwaarden te creëren voor alle bur-
Lage inkomens-
gezinnen blijken
vaak experts te zijn
in het besparen
op hun energie-
uitgaven
115
