Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 85 de moedertaal van de Engelsetaalleerders alsook het type van taaltaak (woord-, zins-, passageniveau) geen mediërende rol te spelen. De voornaamste conclusie die we dienen mee te nemen uit deze studie is dat leerlingen met een zwak leesbegrip die een andere taal als onderwijstaal leren, mogelijk substantiële mondelinge taalproblemen ervaren. Tegelijk manen de auteurs aan tot voorzichtigheid in het generaliseren van de resultaten aangezien de doelgroep vooral bestond uit Engelsetaalleerders met Spaans als moedertaal. Tussentijdse conclusie Vier reviewstudies bieden inzicht in hoe we het leesbegrip van leerlingen met een andere thuistaal die de onderwijstaal leren kunnen verbeteren. Een eerste studie toont aan dat leesinterventies met een focus op één of meerdere deelvaardigheden van lezen (fonemisch bewustzijn, leesbegrip, leesvloeiendheid, phonics of woordenschat) gemiddeld een effect hebben, maar kan niet verhelderen welke specifieke interventiecomponenten doorslaggevend zijn voor dit succes (Ludwig et al., 2019). De twee andere interventiestudies vullen deze lacune deels in: zo blijken leesinterventies die woordenschatinstructie met instructie in begrijpend lezen (bijv. via het aanbrengen van leesstrategieën) combineren effectief voor oudere van leerlingen met een andere thuistaal die de onderwijstaal leren (Hall et al, 2016). Iin de basisschool hebben deze leerlingen dan weer baat bij leesinterventies met een focus op samenwerkend leren, systematische instructie in grafeemfoneemkoppelingen, lezen ondersteund door multimedia of schrijven (Adesope et al., 2010). Een vierde studie tot slot toont aan dat Engelsetaalleerders met een zwak leesbegrip niet alleen zwakker presteren op het vlak van mondelinge taalvaardigheid dan Engelsetaalleerders zonder leesbegripsproblemen, maar ook dan moedertaalsprekers met een zwak leesbegrip (Spencer & Wagner, 2016). Het lijkt er dus op dat leerlingen met een zwak leesbegrip die een andere taal als onderwijstaal leren, mogelijk substantiële mondelinge taalproblemen ervaren, en dat hun leesbegripsmoeilijkheid onvoldoende verklaard kunnen worden door hun achterstand in mondelinge taal. Maar ook andere factoren lijken een rol te spelen waardoor meer onderzoek nodig is om na te gaan welke. In elk geval kunnen we hieruit afleiden dat interventies met uitsluitend een focus op mondelinge vaardigheden onvoldoende zal renderen voor deze specifieke doelgroep binnen leerlingen met een andere thuistaal die de onderwijstaal leren. 3.4.8.3 Leerlingen met andere neurobiologische ontwikkelingsstoornissen Duncan et al. (2021) onderzochten in hoeverre het technisch lezen en de mondelinge taalvaardigheid voorspellend is voor het begrijpend lezen bij leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) van de derde kleuterklas tot en met het vijfde secundair. De onderzoekers stellen vast dat er een sterke correlatie is tussen leesbegrip en technisch lezen, en tussen leesbegrip en mondelinge taalvaardigheid (algemeen, focus op woordenschat, focus op syntaxis). Wel blijkt het zo te zijn dat kinderen met ASS als groep beter scoren voor technische leesvaardigheid dan voor leesbegrip. Dit betekent echter niet dat we zomaar kunnen aannemen dat het in interventies voor deze doelgroep a priori onnodig is om aandacht te besteden aan technische leesvaardigheid, wat wel eens gebeurde in het verleden. Het blijft belangrijk om de interventie af te stemmen op de individuele noden van de leerling(en). Daarnaast is het belangrijk om aan mondelinge taalvaardigheid te werken, inclusief woordenschat, maar ook syntaxis. McClain et al. (2021) onderzochten het effect van leesbegripsinterventies op het begrijpend lezen van leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) van het tweede leerjaar tot en met het vijfde secundair. Drie kwart van de onderzochte interventies zette in op strategieën voor leesbegrip, zoals W-vragen leren stellen of beantwoorden, een tekst samenvatten, een story map of grafische organizer gebruiken, voorspellingen maken, enz. In het resterende kwart van de interventies werd op een
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=