10 3. Enkele algemene richtlijnen Deze gids geeft via de fiches meer gedetailleerde inzichten in elke leescomponent, maar uit ons onderzoek destilleerden we ook enkele algemene richtlijnen. Effectief leesonderwijs • selecteert de meest succesvolle interventies voor leesvaardigheid. • zet vroeg en preventief in op componenten van leesvaardigheid. • combineert meerdere componenten van leesvaardigheid. • combineert leesmotivatie steeds met andere componenten van effectief leesonderwijs. • schenkt ook aandacht aan aspecten van effectief leren. • zorgt ervoor dat lezen zowel in de schoolse als buitenschoolse context aanwezig is. Effectief leesonderwijs selecteert de meest succesvolle interventies voor leesvaardigheid. Leesvaardigheid is een mix van voorbereidende leesvaardigheden, technisch en begrijpend lezen. Het goede nieuws is: als leerkracht of school kan je inzetten op verschillende interventies en didactische keuzes om de leesvaardigheid van leerlingen met succes te versterken. Dat geldt zowel voor beginnende lezers als lezers uit het secundair onderwijs. Het leesonderwijs op school versterken betekent vooral een zorgvuldige selectie maken van die interventies met de grootste kans op succes. Effectief leesonderwijs zet vroeg en preventief in op componenten van leesvaardigheid. Jonge kinderen hebben een grotere kans om later vlotte lezers te worden als je tegelijkertijd hun actieve letterkennis en fonemisch bewustzijn versterkt. Je schenkt hier dus best vroeg en expliciet aandacht aan in de kleuterperiode. Een hoger fonemisch bewustzijn bij jongere kinderen bereik je bijvoorbeeld door deze interventies: • stapsgewijs opbouwen naar auditieve analyse of het benoemen van losse klanken (bijvoorbeeld: “Welke klanken hoor je in ‘steen’?”), • door oefenen van fonemisch bewustzijn via het manipuleren van klanken zoals deletie of het wegnemen van klanken (bijvoorbeeld: “Hoe klinkt ‘steen’ zonder ‘s’? Dan is het niet meer ‘steen’, maar …?”). Overigens: ook voor oudere kinderen met leesproblemen blijken dit soort interventies vaak nog steeds een goede zet. Je mag dan natuurlijk niet de tijd verminderen die je aan leesvaardigheid besteedt, als de kinderen al technisch kunnen lezen. Effectief en efficiënt inzetten op deelvaardigheden van lezen levert niet alleen positieve effecten op korte termijn op, maar kan ook leesproblemen voorkomen op langere termijn. Zo heeft frequent voorlezen, gekoppeld aan rijke en interactieve taalactiviteiten (bijvoorbeeld: gericht op luisterbegrip, leesbegrip, woordenschat …), op alle onderwijsniveaus positieve en preventieve effecten. Ook phonics-programma’s, die expliciet inzetten op het inoefenen van decoderen en herkennen van woorden, kunnen preventief of als extra ondersteuning ingezet worden. De langetermijneffecten gelden vooral voor erg jonge kinderen, maar ook voor oudere leerlingen met leesproblemen.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=