Taalintegratietrajecten Wetenschappelijk rapport

77 leerlingen met nood aan extra taalondersteuning. Deze aanbeveling is gebaseerd op de overview in Deel 2 en wordt bevestigd door succesvolle taaltrajecten in het buitenland die vanuit een klasaanpak vertrekken, vaak in combinatie met activiteiten in kleine groep, en hiermee leerwinst bereiken. We willen opmerken dat het hier meestal gaat om klassen met een groot aantal leerlingen die extra taalondersteuning nodig hebben. Werk in kleine groep of individueel met leerlingen die extra taalsteun nodig hebben Het is aan te bevelen om deze organisatievormen te integreren in een taaltraject voor leerlingen die nood hebben aan extra taalsteun. Interventies in kleine groep of zelfs één-op-één leiden immers vaak tot goede resultaten, zo blijkt uit de overview. De meeste recente effectieve taaltrajecten vertrekken vanuit een klasaanpak en voorzien daar bovenop leeractiviteiten in kleine groep of individueel. Andere recente effectieve taaltrajecten focussen volledig op kleine groepen en laten de klasaanpak onaangeroerd. Er is daarbij geen duidelijke voorkeur voor homogene of heterogene groepen. Leerkrachten zijn de geknipte begeleiders, maar ook paraprofessionals en vrijwilligers kunnen mee ondersteunen Uit de overview blijkt een duidelijke voorkeur voor leerkrachten, maar andere begeleiders zoals psychologen, logopedisten, onderwijsassistenten kunnen ook goed werk verrichten; ook vrijwilligers, zolang zij maar ondersteuning krijgen in de vorm van professionalisering en een gestructureerde aanpak. In de recente interventies werken leerkrachten vaak samen met ondersteunende leerkrachten, en in sommige kleuterklassen staan meerdere leerkrachten voor een klasgroep. Laat de duur en intensiteit afhangen van jouw doelgroep, hun leeftijd en de beoogde taaldoelen De overview laat het niet toe om algemene, eenduidige conclusies te trekken over de duur en intensiteit van een succesvol taaltraject, behalve wanneer het gaat om jonge kinderen met een risico op leesmoeilijkheden. Voor hen lijkt een vroege en langdurige aanpak beter. In de recente succesvolle taaltrajecten zien we wel wat variatie, zowel in de duur van het traject (vaak toch een schooljaar) als in de intensiteit. 1.3 Inhoud: didactische bouwstenen en monitoring 1.3.1 Algemene didactische bouwstenen Ga voor een logische en stapsgewijze opbouw van het traject Volgens de overview is het te verkiezen om een systematische aanpak te implementeren waarbij activiteiten doelgericht in verschillende situaties op elkaar voortbouwen. Er wordt dus verwezen naar het voordeel van goed gestructureerde taaltrajecten. Voor kleuters wordt er gesproken over een gebalanceerd programma waarbij een eerder systematische benadering met doelgerichte activiteiten verweven wordt met kindgeïnitieerde activiteiten. Bij effectieve taaltrajecten gaat er dan ook veel aandacht naar een programma dat vanuit een leerlijn logisch en stapsgewijs opgebouwd wordt. Zowel in de taaltrajecten voor kleuters, lagereschoolleerlingen als voor leerlingen in het secundair onderwijs zien we een duidelijke, steeds weerkerende structuur die houvast biedt aan leerlingen en leerkrachten. Vertaal je taaldoelen in relevante thema’s met verschillende invalshoeken In effectieve taaltrajecten wordt er vaak gewerkt vanuit relevante thema’s die doorheen de activiteiten vanuit verschillende perspectieven benaderd worden. Daarbij worden er verbanden gelegd met de voorkennis van de leerlingen. Soms komen de thema’s uit de zaakvakken, soms mikken ze ook op socio-emotionele doelen. Geef expliciete instructie Volgens de overview bekleedt de leerkracht een belangrijke rol. In succesvolle taaltrajecten geeft de leerkracht vaak expliciete instructie met onder meer modeling, scaffolding en correctieve feedback. Daarnaast besteedt de leerkracht veel aandacht aan het bieden van visuele ondersteuning, het vertrekken vanuit en voortbouwen op voorkennis, en het verhelderen van betekenissen. Heel wat buitenlandse taaltrajecten bouwen dan ook momenten in waarop er expliciete instructie wordt gegeven: bijvoorbeeld bij de stimulering van het fonologisch bewustzijn, de verklaring van nieuwe woorden of het aanleren van leesstrategieën. Ook in de buitenlandse taaltrajecten in het kleuteronderwijs vindt men momenten met expliciete instructie die tijdens leerkrachtgestuurde of leerlinggestuurde activiteiten ingebed zijn. Expliciete instructie kwam evenzeer aan bod in de delphi-studie met praktijkexperten lager onderwijs. Laat leerlingen van en met elkaar leren De overview vermeldt samenwerkend leren als een waardevolle werkvorm in taaltrajecten (d.w.z. werken in duo’s of in kleine groepen, onder begeleiding van een leerkracht), op voorwaarde dat deze werkvorm geïntegreerd is in een groter geheel. Alle taaltrajecten met oudere leerlingen zetten heel frequent deze werkvorm in, maar dit komt zeker ook voor bij