Taalintegratietrajecten Wetenschappelijk rapport

24 correcte spelling in sociale en functionele situaties. Aan de andere kant van het debat staan de voorstanders van de spelling-is-taught -visie. Zij pleiten voor het expliciet inzetten op spelling tijdens formele spellinginstructie, waarmee systematische, directe instructie in het leren beheersen van het schriftsysteem van een taal bedoeld wordt. Daarbij gaat het om een mix van activiteiten, zoals: • het inzetten op het correct schrijven van specifieke woorden, • het inzetten op strategieën om ongekende woorden te leren schrijven zoals gebruikmaken van de klank-letter- koppeling, • het toepassen van spellingregels en morfologisch inzicht, • het inzicht in het spellingsysteem verbeteren en uitbreiden aan de hand van de systematische studie van woorden. De reviews van Lin (2013) en Graham & Santangelo (2014) lijken in het voordeel van de spelling-is-taught -aanpak te pleiten: beide reviews concluderen dat systematische en directe instructie in spelling te verkiezen is om leerlingen beter te leren spellen en dit zowel op korte als op lange termijn. De positieve effecten van formele spellinginstructie gelden voor álle leerlingen: leerlingen zonder nood aan extra taalsteun, maar ook NTL’s, leerlingen met lees- en spellingmoeilijkheden, leerlingen met een lage SES en leerlingen met een vastgestelde leerstoornis (Graham & Santangelo, 2014; Lin, 2013). Verder heeft het type interventie dat de controlegroep krijgt (geen instructie vs. niet- talige instructie vs. een incidentele aanpak vs. minder intensieve formele spellinginstructie) geen invloed op de leerwinst van formele spellinginstructie voor de interventiegroep. We kunnen dus concluderen dat formele spellinginstructie zowel effectief als efficiënt is. Daarnaast lijkt formele spellinginstructie ook een positieve invloed te hebben op andere (gerelateerde) domeinen, zoals klankbewustzijn voor jongere kinderen (derde kleuterklas tot eerste leerjaar) en leesvaardigheid voor alle leerlingen tot en met het vierde jaar secundair (Graham & Santangelo, 2014). De impact op de leesvaardigheid weerspiegelt zich zowel in het lezen van woorden als in het leesbegrip. Op leesvloeiendheid en schrijfvaardigheid (i.e. de lengte en kwaliteit van een zelfgeschreven tekst) lijkt formele spellinginstructie dan weer geen invloed te hebben, al zijn deze uitkomsten enkel door Graham & Santangelo (2014) onderzocht. Tot slot is er onduidelijkheid over de grootte van het effect voor leerlingen in verschillende graden. Graham & Santangelo (2014) vinden op basis van een moderatoranalyse een significant verschil in effect naargelang de leeftijd (met een groter effect voor jongere kinderen en een kleiner effect voor leerlingen in het secundair onderwijs), maar Lin (2013) niet. 2.2.3 Leesinterventies met een focus op leesbegrip Tabel 6. Kenmerken van leesinterventies met een focus op leesbegrip. Review Methodologische kwaliteit Aantal studies Context Hebert et al. (2016) Hoog 45 Geen info Lager, secundair Okkinga et al. (2018) Hoog 52 Geen info Lager, secundair Pyle et al. (2017) Hoog 19 VS Lager, secundair Swanson et al. (2017) Gemiddeld 40 Geen info Lager, secundair Hoewel er verschillende manieren zijn om aan leesbegrip te werken, levert onze zoektocht slechts één review op (Swanson et al., 2017) waarin een waaier aan leesbegripinterventies, al dan niet met een component woordenschatinstructie, onderzocht worden. De drie andere reviews over leesbegrip focussen op één specifieke aanpak om het leesbegrip van leerlingen in het lager en secundair onderwijs te versterken: het inzetten op strategieën in leesbegrip. Okkinga et al. (2018) focussen eerder op algemene strategieën in leesbegrip die tijdens het lezen van verschillende tekstsoorten toegepast kunnen worden, terwijl Hebert et al. (2016) en Pyle et al. (2017) zich beperken tot interventies die leerlingen inzicht willen doen verwerven in de tekststructuur van informatieve teksten. Swanson et al. (2017) onderzoeken interventies waarbij instructie in leesbegrip, met of zonder expliciete aandacht voor woordenschat, aan de hele klasgroep gegeven wordt. De onderzoekers tonen aan dat dergelijke interventies een positief effect hebben op het leesbegrip en de woordenschat van leerlingen van het vierde leerjaar tot en met het tweede jaar secundair, waaronder ook leerlingen met leesmoeilijkheden. Wel is het effect gemeten aan de hand van gestandaardiseerde toetsen, beduidend kleiner dan wanneer gemeten aan de hand van toetsen die sterker aansluiten bij