Taalintegratietrajecten Praktijkgids

59 Het belang van expliciete instructie Hoewel expliciete instructie voor alle leerlingen belangrijk is, is dit voor leerlingen met nood aan taalsteun zelfs nog belangrijker. Leerlingen die al over veel voorkennis of een sterke taalvaardigheid beschikken, hebben een heleboel ervaringen, kennis en informatie opgeslagen in hun langetermijngeheugen. Leerlin- gen met nood aan taalsteun hebben deze voorkennis of vaardigheden doorgaans niet of minder. Hierdoor moeten ze veel meer een beroep doen op hun beperkte werkgeheugen en kunnen ze hun langetermijngeheu- gen niet aanspreken. Enkele concrete tips: STAP 1: Maak bij de start van de les duidelijk wat het doel is en verwoord dit naar je leerlingen. STAP 2: Leg vervolgens uit hoe je te werk zal gaan en doe dit voor, modelleer . Verwoord hardop de stappen die je zet. Alleen uitleggen is niet voldoende, bijvoorbeeld: “Ik ga nu even op de achterkant van het boek lezen waarover het boek gaat... Kijk, hier staat de flaptekst. Ik lees dat het een informatief boek is over honden voor kinderen die zelf een hond willen.” Maak eventueel gebruik van video’s of een digitale presentatie om een voorbeeld kracht bij te zetten. Een kort filmpje waarin een vliegtuig ‘opstijgt’ kan bijvoorbeeld meer zeggen dan wanneer je alleen de definitie van ‘opstijgen’ geeft. De geluiden en de setting in het filmpje kunnen het betekenisnetwerk namelijk helpen activeren. Of denk aan een demonstratie in een practicum in het secundair of een waarneming in de kleuter- klas. Ook een debat of gespreksactiviteiten in de klas waarbij je ervoor zorgt dat de informatie uitdrukkelijk aan bod komt en wordt geoefend, kunnen deel uitmaken van je expliciete instructie. STAP 3: Sluit aan bij de voorkennis die je leerlingen hebben. Doe je dat niet, dan gaat de instructie over hun hoofden heen en daalt hun betrokkenheid. STAP 4: Nadat je duidelijk hebt gemaakt aan je leerlingen wat én hoe ze aan de slag gaan, geef je veel gele- genheid om de nieuwe kennis te verwerken of te oefenen . Toepassen via onderzoeken kan hierin een be- langrijke plek innemen, maar wel met behulp van een uitgewerkt voorbeeld. Gaan je leerlingen op zoek naar een oplossing voor een probleem, dan hebben ze een houvast bij hun onderzoek. Bijvoorbeeld in een voor- leesverhaal maken de kinderen kennis met Kira en Mia. Hun huisdier is vermist. De kinderen zoeken mee naar een oplossing en maken affiches om het hondje terug te vinden. De leerkracht heeft voordien getoond hoe een ‘vermist poster’ eruit kan zien, welke tekst erop staat, hoe ze de lettertekens leest van links naar rechts. Samen onderzoeken de kinderen hoe ze hun ‘vermist poster’ het best vormgeven en wat ze erop tekenen en ‘alsof ’ schrijven. STAP 5: Blijf het leerproces expliciet ondersteunen, ook tijdens het oefenen. De kloof tussen instructie en zelfstandig werk (in groep of individueel) is vaak te groot voor leerlingen met nood aan taalsteun. Hierdoor bestaat het gevaar dat ze gefrustreerd raken en afhaken, of dat ze net overtuigd zijn van hun eigen gelijk en verder leren op basis van fouten. Blijf dus hardop denkend voordoen of stel vragen om het leerproces te sturen. Uitgelicht