Taalintegratietrajecten Praktijkgids

50 4. Schriftelijke vaardigheden: ga voor een vroege start en blijf inzetten op technisch lezen en leesbegrip Een vlotte lees- (en schrijf)start voor oudere NTL’s Sommige NTL’s komen om uiteenlopende redenen in een Vlaamse lagere of secundaire school aan met weinig of geen schoolse ervaring en kennis. Deze leerlingen zijn doorgaans laaggeletterd of analfabeet. Andere NTL’s hebben wel verschillende jaren schoolgelopen in hun thuisland, maar hebben leren lezen en schrijven in een ander schrift. Van beide groepen kan en mag je niet verwachten dat ze meteen teksten gaan lezen of schrijven. Dat lukt immers pas nadat ze een voldoende sterke mondelinge basis verworven hebben. Daar- naast zal de intensiteit en de duur van het leestraject voor beide groepen verschillen. Anders-gealfabetiseer- de leerlingen weten wat lezen is, ze moeten ‘enkel’ de vertaalslag maken naar de letters en klanken van het Nederlands. Analfabete of laaggeletterde leerlingen hebben een langer traject voor de boeg, aangezien zij zonder voorkennis moeten leren lezen in een taal die ze nog volop aan het verwerven zijn. Daarnaast moeten deze leerlingen nog een heleboel andere schoolse vaardigheden verwerven. 4.3 Ga voor goede, strategische en gemotiveerde lezers Lezen met begrip is een complex proces. Verschillende deelvaardigheden zoals technisch lezen en spellen, begrij- pend luisteren en mondelinge taal, woordenschat en ach- tergrondkennis grijpen in elkaar (zie Bouwsteen 2). Als lezer moet je niet alleen de tekst kunnen lezen maar moet je ook begrijpen en interpreteren wat er staat. Je probeert voortdurend heel actief verbanden te leggen en op te bouwen tussen woorden, zinnen en delen in de tekst, én tussen de tekst en de kennis die je zelf hebt ontwikkeld. Net omdat zoveel factoren meespelen bij het lezen, kunnen moeilijkheden met leesbegrip verschillende oorzaken hebben. We gaan hieronder in op drie mogelijke redenen: (1) een achterstand op het vlak van technisch lezen; (2) een achterstand op het vlak van school- en vaktaal, woor- denschat en algemene kennis; (3) een combinatie van beide. 1. Moeilijkheden technisch lezen. Moeilijkheden met leesbegrip door een achterstand in technisch lezen. Voor heel wat oudere leerlingen blijft technisch lezen een struikelblok. Als leerlingen bij het lezen van een tekst hun aandacht nog te veel moeten richten op het technische leesaspect, gaat dit ten koste van de inhoud en dus van hun leesbegrip. 2. Beperkte mondelinge taalvaardigheid Een tweede reden van zwak leesbegrip is een te geringe kennis van school- en vaktaal, woordenschat en algemene kennis. Hierdoor missen leerlingen cru- ciale betekenisinformatie, zien ze onvoldoende sa- menhang tussen delen van een tekst of kunnen ze minder goed interpreteren wat ze lezen. De impact van een beperkte mondelinge taalvaardigheid op het leesbegrip zie je vaak bij leerlingen met een lage SES, al dan niet NTL’s. 3. Combinatie Natuurlijk kan ook een combinatie van zowel een zwakke technische vaardigheid als een te beperkte mondelinge taalvaardigheid aan de basis liggen van het begripsprobleem. Leesbegrip is immers een com- plexe vaardigheid waarin verschillende factoren, zoals kennis, processen, werkgeheugen en intelligen- tie, een rol spelen. Uitgelicht