Taalintegratietrajecten Praktijkgids

5 Inleiding Waarover gaat deze gids? Deze praktijkgids wil jou als leerkracht, leerlingenbegelei- der of directielid concrete handvatten bieden om een we- tenschappelijk onderbouwd taalintegratietraject te ont- werpen voor leerlingen die nood hebben aan taalsteun. Deze doelstelling sluit aan bij het beleidsinitiatief van de Vlaamse Gemeenschap om taalintegratie te bevorderen. Een taalintegratietraject verwijst met andere woorden naar een traject waarbij alle leerlingen die daar baat bij hebben op een duurzame manier intensieve taalleerkansen voor de onderwijstaal krijgen (zie verderop in de inlei- ding). In deze gids vertalen we de best onderbouwde we- tenschappelijke inzichten voor een taaltraject naar de Ne- derlandstalige onderwijspraktijk in Vlaanderen. We illustreren deze aan de hand van concrete voorbeelden en inspirerende praktijken uit binnen- en buitenland. Deze gids biedt bewust geen kant-en-klaar draaiboek voor het ontwerpen van een taaltraject. Elke school, elke context, elke (groep) leerling(en) is immers net weer even anders. Zo is een taaltraject voor een anderstalige nieuw- komer in het secundair onderwijs niet inwisselbaar met een traject voor een kleuter met een taalontwikkelingsachter- stand. Ook heeft een school met een stevig percentage leerlingen met nood aan taalsteun andere mogelijkheden, middelen en uitdagingen dan een school die slechts een handvol van deze leerlingen verwelkomt. Wel zal deze gids inzicht geven in de onmisbare bouwste- nen voor een succesvol taaltraject. Beschouw het als een bouwplan van een huis: de basis is er, maar het is aan jou als leerkracht, leerlingenbegeleider of directielid om, af- hankelijk van de eigen context, doelgroep, middelen enz. bepaalde onderdelen toe te voegen of te benadrukken en zo een eigen toets te geven aan het “bouwproject”. Vanuit deze visie is ook de website bij dit project ontwor- pen. Op www.taaltrajecten.be kunnen scholen vanuit hun eigen beginsituatie de bouwstenen voor een effectief traject samenstellen. Tot slot nog dit. Elke praktijkgids heeft zijn beperkingen, ook deze. Over een aantal interessante en relevante onder- werpen, zoals ouderbetrokkenheid, talensensibilisering, taalbeschouwing en talige attitudes, vind je in deze gids geen gedetailleerde informatie. De onderzochte weten- schappelijke literatuur gaf immers weinig prijs over deze onderwerpen. Gelukkig bestaan hiervoor wel andere kwali- teitsvolle bronnen. Ook deze vind je op de website bij dit project. Voor wie is deze gids bedoeld? Deze gids is in de eerste plaats ontwikkeld voor alle leer- krachten in Vlaanderen. Of je nu als leerkracht in het kleuter- of lager onderwijs, in het voltijds of in het deeltijds secundair werkt, iedereen heeft vroeg of laat (een) leer- ling(en) met nood aan taalsteun in de klas. Deze gids wil je graag begeleiden bij het ontwerpen van een taaltraject voor deze leerlingen. We richten ons bewust niet alleen tot taalleerkrachten. Uiteraard is de taalleerkracht de leerkracht bij uitstek om de taalontwikkeling van leerlingen te stimuleren, op te volgen en te remediëren. Maar ook leerkrachten van zaak- of praktijkvakken kunnen mee ondersteunen. Want elke leerkracht brengt de inhoud van zijn activiteiten of lessen via taal over, niet? We willen niet beweren dat elke leer- kracht een taalleerkracht is of moet zijn. Wel vinden we het belangrijk dat elke leerkracht weet hoe je leerlingen talig kan ondersteunen. Kennis van en inzicht in de verschillende doelgroepen met nood aan taalsteun en de onderdelen van een taaltraject zijn hiervoor een eerste stap. Verder wil deze gids ook directieleden, schoolbesturen, pe- dagogische begeleidingsdiensten, inspecteurs, nascho- lingsorganisaties en iedereen die een taaltraject op school mee vorm geeft, informeren. Leerkrachten kunnen en hoeven dit niet alleen te doen. Een taaltraject dat door vele handen gedragen wordt, heeft een grotere kans op slagen.