COVERVERHAAL MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 43.2022 11 “Don’t leave human rights just to jurists” According to the figures from the American NGO Freedom House, our human rights have gone downhill in the past fifteen years, but how do we define those rights and do they apply to all people? Professor of European Fundamental Rights Catherine Van De Heyning and jurist and spoken word artist Yousra Benfquih examine this issue. For them, the issue isn’t transhistorical or acontextual. Human rights as we know them are part of a Western liberal outlook. In other contexts, the community or ‘the earth’ plays an equally important role as the individual. There are also social, economic, cultural and collective rights. Thanks to minority groups, all kinds of treaties have been created that specifically zoom in on the rights of women, people of colour, people with a disability, cultural minorities, and more. Does that mean that the 1948 Universal Declaration of Human Rights is in urgent need of an update? There is nothing wrong with the Treaty, both jurists say. The rights in the Treaty are essential for democracy and the rule of law to work, and for us to be able to develop as human beings. What matters most is what you ‘do’ with that treaty and how you enforce and implement those rights. And that’s often the problem, because some rights are easily pushed aside when it comes to minorities. According to Yousra and Catherine, treating everyone strictly equally sometimes perpetuates historical inequalities. They therefore plead for transformative equality that puts the ‘other’, the marginalised who have nowhere else to go, at the centre, and for a wider view within the law that pays attention to, for example, an intersectional feminist or critical-race perspective. E en een brede blik op de wereld. “Dat zien we bijvoorbeeld in het Rusland-Oekraïne-conflict, waar de Oekraïners als ‘goede vluchtelingen’ worden gezien, en andere slachtoffers van humanitaire crisissen minder aandacht en hulp krijgen” getuigt Yousra. “Terwijl de hoop net bij ‘de ander’ ligt. Ik sluit me aan bij denkers als Emmanuel Levinas en Judith Butler, die wijzen op het belang van niet zozeer gelijkenis, maar alteriteit, radical otherness, voor empathie. Dat kan je ook uitbreiden naar het recht. Zo schrijft Upendra Baxi in The Future of Human Rights dat mensenrechten hun inspiratie zouden moeten vinden bij de ander, de gemarginaliseerde, die nergens anders heen kan. Stephen Hopgood pleit in The Endtimes of Human Rights voor een herschrijven van mensenrechten: los van westerse hegemonie, vanuit lokaal activisme, transnationale solidariteit en humanisme. Opnieuw dus het belang van fundamenteel herdenken en herschrijven. En dat kan met wetten, maar ook met gedichten.” de universiteit”, meent Catherine. “Maar het is een proces van jaren vooraleer een nieuwe waardencultuur ook echt doorleefd is. En dat lange proces zorgt voor vermoeidheid en teleurstelling bij mensen die al jaren op de barricaden staan.” “Zeg me daar wat”, vertelt Yousra. “Mijn verontwaardiging over de wereld vandaag was een van de hoofdredenen om rechten te studeren. Helaas bleek de universiteit niet altijd een even veilige omgeving en ik ben meermaals geconfronteerd met microagressies, seksisme, racisme, … Door dat voortdurende strijden raakte ik opgebrand. Hoewel ik aan mijn onderzoeksgroep Rechten en Ontwikkeling verbonden blijf, ruil ik het academische en activistische steeds vaker in voor het artistieke. Minder strijd, meer poëzie. Toch is mijn visie weinig veranderd: het gaat louter om een andere taal.” Hoop Kortom, mensenrechten zijn veelbelovend, maar niet zaligmakend zonder zelfbewustzijn Kiemen van geweld Catherine Van de Heyning ziet een verband tussen het Rusland-Oekraïne-conflict en de jarenlange interne schending van de mensenrechten in Rusland. “De geschiedenis leert ons dat het verval van de democratische rechtsstaat en mensenrechten vaak een voorbode zijn voor geweld. We zien de mensenrechten in Rusland al jarenlang afkalven, waarbij kritische stemmen uit de weg worden geruimd en minderheden gewelddadig onderdrukt. Het conflict met de dehumanisering van Oekraïners in de Russische retoriek is daar de apotheose van. De bescherming van minderheden is een goede graadmeter. Als je ziet dat een bepaalde minderheid wordt gedemoniseerd, is dat vaak het begin van een groter intern conflict. In Myanmar werden de kiemen voor de genocide tegen de al decennialang onderdrukte Rohingya gezaaid in digitale haatgroepen op Facebook, waarna in 2017 etnische zuiveringen volgden met de steun van het leger.”
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=