DE UITDAGING 44 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 41.2021 Pact begint vanuit de wetenschappelijke feiten en de 1,5 graden-limiet nu echt als leidraad neemt. Toch blijft er een groot gat tussen wat nodig is omvolledig klimaatneutraal te gaan, en de huidige beleidsmaatregelen enbeloftes. Er is heel veel extra ambitie nodig op korte termijn.” Energietransitie Een energietransitie is fundamenteel om naar net zero te gaan, vertelt Sara: “Ons energieverbruik stijgt sneller dan de uitbouw van hernieuwbare energie, waardoor het gebruik van fossiele brandstoffen nog toeneemt in plaats van daalt. De energietransitie houdt ook veranderingen in allerlei sectoren in: we moeten onze huizen beter isoleren, verwarmen met elektrische warmtepompen, voertuigen elektrificeren en meer inzetten op alternatieven voor de auto… Ook in de landbouw zijn veranderingen nodig op korte termijn. Een niet onbelangrijk deel van de emissies is immers te wijten aan landgebruik. Ontbossing is verantwoordelijk voor zo’n 15% van de CO2-emissies en dient vooral om grond vrij te maken voor de veeteelt.” “Vandaar ook het belang om te kijken naar de sociale veranderingsprocessen die in de diverse sectoren nodig zijn”, aldus Ann. “We mogen ons niet blindstaren op de klimaattoppen. Om een versnelling hoger te schakelen, moeten we in de subsystemen voeding, wonen, mobiliteit kijken hoe we de omschakeling kunnen maken: op een effectieve, maar vooral sociaal rechtvaardige manier.” Vak rond klimaatverandering Om alvast meer bewustzijn te creëren bij jongeren, lanceerden Ann en Sara drie jaar geleden het opleidingsonderdeel Klimaatverandering. “We willen studenten aantrekken uit verschillende disciplines en hen kennis laten maken met wetenschap over en inzichten in klimaatverandering vanuit verschillende hoeken”, vertelt Ann. “We stimuleren onze studenten om vanuit hun eigen disciplines samen te werken en na te denken over mogelijke oplossingen. De kans dat ze in hun latere loopbaan ook interdisciplinair zullen samenwerken rond complexe thema’s is immers reëel.” “We begonnen met het vak vanuit het idee dat een deel van de oplossing om tot klimaatneutraliteit te komen bij de bewustmaking van de brede bevolking ligt”, gaat Sara verder. “Iedereen heeft basiskennis over klimaatverandering en de brede waaier aan gevolgen en oplossingen nodig. Het profiel van de student die dit vak volgt, is overigens heel divers: vanuit alle richtingen, maar ook jong en oud: twee jaar geleden namen zelfs een aantal ‘grootouders voor het klimaat’ deel.” “Vooral de interdisciplinariteit is een grote meerwaarde”, vindt Ann. “Zowel in ons studentenpubliek als in onze gastlezingen. Het zijn heus niet allemaal biologen of economen die komen vertellen over klimaatverandering en de cost of no action. Historicus Tim Soens geeft een lezing over hoe vroegere samenlevingen met klimaatveranderingen omgingen. Lore Van Praag vertelt over klimaatmigratie en conflict. Jurist Wouter Vandenhole heeft het over klimaatrechtvaardigheid: hoe kunnen lidstaten vanuit een juridisch perspectief op hun gedeelde, maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden gewezen worden? Sebastian Sterl focust op de uitdagingen van de energietransitie en de hernieuwbare energiebronnen, enzovoort.” Scientists4Climate Samen schreven Sara en Ann recent ook het boek Van klimaatverandering naar systeemverandering, waarin met tal van bijdragen duidelijk wordt waarom een snelle transitie naar een klimaatneutrale maatschapIedereen heeft basiskennis over klimaatverandering en de brede waaier aan gevolgen en oplossingen nodig. ‘We want to become a real climate focused university’ The climate change summit in Glasgow is over, but unfortunately it was not a great success. Ann Crabbé, a sociologist and member of the Centre of Research on Environmental and Social Change at UAntwerp, does remember that an agreement has been made to tighten the national targets annually instead of every five years, and that the urgency to act now has been realised. ‘Climate change summits have an important agenda-setting function.’ ‘It is the first time that a climate agreement explicitly calls for coal use to be phased out’, adds Sara Vicca, a biologist at the Centre of Research Excellence for Global Change Ecology. ‘But a big gap remains between what is needed to go fully climate-neutral and the current policies and promises. A lot of extra ambition is needed in the short term.’ To raise awareness among young people, Ann and Sara started the course ‘Climate Change’ three years ago. The aim is to attract students from different disciplines and introduce them to climate change science and help them understand climate change from different angles. The students work in interdisciplinary teams to find solutions. Ann and Sara also recently wrote the book Van klimaatverandering naar systeemverandering (From Climate Change to Systematic Change) in which numerous contributions make clear why a rapid transition to a climate-neutral society is desirable. Both researchers hope that our university will invest more in interdisciplinary research teams in the future to evolve into a true climate focused university. ‘We are a “young” university; let us radiate that by showing our flexibility in dealing with new challenges.’ E Sara Vicca
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=