MUA40

DE UITDAGING 42 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 40.2021 Einstein Telescoop: natuurkunde 2.0 UAntwerpen speelt een voortrekkersrol bij de realisatie van de Einstein Telescoop, waarbij onder de grond een indrukwekken- de infrastructuur wordt uitgebouwd om zwaartekrachtgolven te kunnen bestuderen. Die golven vormen de sleutel tot het ontsluieren van de geheimen van ons heelal. TEKST KATRIEN VERREYKEN FOTO’S JESSE WILLEMS I n 1916 voorspelde Albert Einstein het bestaan van zwaartekrachtgolven, op basis van zijn relativiteitstheorie. En hij kreeg gelijk: in 2015werden ze voor het eerst waargenomen. Eenware revelatie voor de natuurkunde en andere wetenschapsgebie- den, en het begin van een heel nieuw tijdperk. Een minilesje fysica hier: een zwaartekracht- golf is een fluctuatie in de kromming van de ruimtetijd, die zich van de bron af naar buiten voortplant als een golf. Vergelijk het met een steendie je inhet water gooit, ende rimpelingen die cirkelvormig van daaruit vertrekken. De meest waarschijnlijke bronnen van zwaar- tekrachtgolven zijn samensmeltende neutro- nensterren. Dat zijn dode sterren die tijdens hun leven meer dan drie keer zo zwaar waren als onze zon en nu alleen nog uit neutronen bestaan. De dichtheid van zo’n ster is enorm: één theelepeltje neutronenster weegt algauw eenmiljard ton. Soms komenneutronensterren als tweelingen voor: beide sterren draaien dan supersnel om elkaar heen. De algemene rela- tiviteitstheorie van Einstein zegt dat ze daarbij energie verliezen, waardoor ze langzaam in een spiraal naar elkaar toe draaien – met aan het eind van de rit een enorme klap. Het hele rotatieproces en de uiteindelijke samensmelting brengen zulke grote verande- ringen in het zwaartekrachtveld teweeg dat er gedurende een korte tijd een uitbarsting van zwaartekrachtgolven plaatsvindt. Hetzelfde gebeurt met een koppel zwarte gaten. Als die samensmelten, vindt een nóg krachtigere kos- mische gebeurtenis plaats. Krachtiggenoeg om golven te produceren die vanop een immense afstand te detecteren zijn. En dat detecteren kunnen we nu!