MUA30

HET DUO MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 30.2018 23 “De essentie van de filosofie is inderdaad het cultiveren van die twijfel”, vindt Van Brabandt. “Twijfel wordt vaak gezien als zwakte, terwijl het net een onvermoede kracht kan zijn …” “… die ons verschillende perspectieven laat zien en ons verdraagzamer maakt”, vult Longo aan. “Door net te twijfelen aan vaststaande feiten en zekerheden in vraag te stellen, is veran- dering mogelijk, is er ruimte voor openheid en nederigheid”, aldus Van Brabandt. “Maar die twijfel moet in homeopathische hoeveel- heden worden toegediend. Anders wordt ze verlammend en gekmakend. We moeten mensen aanleren dat het een bevrijding kan zijn om te durven twijfelen. Het geeft net levensvreugde als je niet voortdurend vast- houdt aan je ego dat moet bevestigd worden. Hoe fijn zou het zijn, moest een politicus eens durven zeggen: ik weet het eigenlijk óók niet. De niet-aflatende missie van de filosofie is wat vaststaat aan het wankelen brengen en onrust stoken.” “Vooraleer ik filosofie begon te volgen, ervoer ik eigenlijk net onrust omdat er zoveel vragen onbeantwoord bleven”, vertelt Longo. “En tijdens mijn studie besefte ik: ik hoef niet op alles een antwoord te kennen. Ik vond ergens rust in de onrust.” Toekomst Wat zijn de toekomstplannen van beide heren? “In februari komt Trio uit, een film die Matteo Simoni, Ruth Beeckmans en Bruno Vanden Broecke hebben gemaakt op basis van een toneelstuk van mij.” Verder wil Van Brabandt nog een vervolg breien aan zijn filosofen- monologen. “Nietzsche en Schopenhauer staan nog op de planning, maar eerst wil ik graag Jean-Paul Sartre en Simone de ik ook als werkstudent filosofie kon studeren, heb ik die kans gegrepen. Op 29-jarige leeftijd zat ik opnieuw op de school- banken. Met de nodige arro- gantie en pretentie dacht ik dat ik het meeste al wel wist, maar die eerste les was er meteen eentje in nederigheid. Ik heb genoten van mijn academische jaren en vooral van de passie en bevlogenheid van docen- ten als Peter Reynaert, Guy Vanheeswijck, Erik Oger, Geert Van Eekert, wijlen Philippe Verbeeck, Joachim Leilich, Johan Taels, … Ik beschouw die jaren als de mooiste en meest inspirerende uit mijn leven. Al was het bij momenten ook wel erg zwaar, want ik wilde ook echt excelleren.” Filosofie op de planken En dat lukte hem, Van Brabandt studeerde immers magna cum laude af. Een jaar later maakte hij zijn opleiding – ondanks zijn pleidooi voor waarde boven nut – meteen ten gelde door voor Canvas de filosofiereeks Het voordeel van de twijfel te maken, samen met het gelijknamige boek. Een jaar later schreef en regisseerde Van Brabandt de theatermono- loog Socrates , gespeeld door Bruno Vanden Broecke, een eerste in een reeks filosofen- monologen. In seizoen 2017-2018 volgde Marx , gespeeld door Johan Heldenbergh. “Ik wilde mijn liefde voor filosofie combi- neren met mijn liefde voor het delen en uitdragen van wat me bezighoudt. Het is fijn te merken dat mijn werk als waardevol wordt beschouwd en dat het impact heeft op mensen. Op zich is het ook wel gezond dat ik verplicht word om buiten te komen en te communiceren over wat ik gelezen en geleerd heb, want anders blijf ik gewoon in mijn zetel boeken lezen.” In dialoog “Dat is wel waar”, meent Longo. “Je doet immers niet aan filosofie op je kamertje, maar door in dialoog te gaan met anderen. Bij professor Herbert De Vriese moesten we voor de eerste keer in de opleiding écht met elkaar in dialoog gaan over de leerstof, en dat was heel verrijkend. Die dialoog mag voor mij nóg meer in de opleiding aan bod komen.” Van Brabandt zoekt in zijn werk ook heel bewust die dialoog op. “Bij Compagnie De Koe speelden we altijd erg in op de reacties uit de zaal en gingen we in dialoog met het publiek. Dat hield de acteurs bij de les, en leerde hen in het ‘nu’ te spelen. Ook voor de filosofenmonologen was het de bedoeling dat Bruno Vanden Broecke en Johan Heldenbergh die dialoog met het publiek opzochten.” Van Brabandt en Longo stellen vast dat er hier een duidelijk verschil is tussen Nederland en Vlaanderen. “Dat merkte ik ook in de lessen”, vond Van Brabandt. “Nederlanders zoch- ten veel sneller de discussie op, terwijl de Vlaamse studenten een meer afwachtende houding aannamen en eerst goed wilden weten wat er al gezegd en gedacht was voor- dat ze hun eigen mening ventileerden. Ik hou wel van die Vlaamse mentaliteit. In 1150 schreef Bernardus van Chartres al: ‘Wij zijn als dwergen, zittend op de schouders van reuzen.’ Wij kunnen daardoor verder én die- per kijken en de kennis van al onze illustere voorgangers in een ander licht doen herleven.” De twijfel Wat is volgens beide heren de rol van de filosofie in onze immer complexer wordende samenleving? “Het bevragen van al onze van- zelfsprekendheden. Waarom zijn de dingen zoals ze zijn?” meent Van Brabandt. “Maar ook: wat is het goede leven? En wat is goed samenleven?” “En leren om niet dogmatisch te denken”, vult Longo aan. “Mensen confronteren met hun vooronderstellingen en hen doen twijfelen.” De vraag is niet wát je met een opleiding wordt, maar wíé je ermee wordt. Anthony Longo