MUA30

COVERVERHAAL MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 30.2018 11 Belgium aiming to become quarantine hub If Belgium goes ahead with its plans to develop a permanent centre for clinical vaccine studies – an ambition listed in Prime Minister Michel's Strategic Investment Pact – it will largely be thanks to the work of UAntwerp vaccinologist Pierre Van Damme. The speed and skill of the tests he led during the creation of a new polio vaccine, which involved people spending a month in quarantine village Poliopolis, have attracted international attention. And not least from the Bill and Melinda Gates Foundation, which funded the project, and which promptly commissioned a follow-up study. Van Damme’s project has meant he is now playing a key role in the definitive eradication of po- lio, a disease that has shrunk from some 400,000 cases in the 1980s to just a few dozen today. With the end in sight, a new vaccine is needed to stamp out the small chance of the disease actually ending up in the environment because of the vaccine. If the new vaccine proves to be effective, something Van Damme is confident about, polio looks set to disappear in the space of just a few years. The fact that so much effort is needed to eradicate such a (now) minor disease makes it clear how great the challenges are when it comes to infectious diseases like HIV and Ebola. Especially if, as in the case of Ebola, you have to wait for an outbreak to test your vaccine and find out whether it works. Van Damme is now vaccinating aid workers in Congo against Ebola in the hope that it will protect them if an epidemic does break out. E CEV zoekt nog vrijwilligers Het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties test in een fase 2-studie twee kandi- daat-poliovaccins bij 332 gezonde volwassenen tussen 18 en 50 jaar. In de vorige fase moesten de vrijwilligers in quarantaine verblijven. Dat is in de vervolgstudie niet nodig. Deelnemers kunnen zich nog melden en instappen in januari. De wetenschappers zijn zowel op zoek naar Belgen als naar Nederlanders. Die Nederlanders wonen best wel in België, want tijdens de studie mogen ze niet naar Nederland reizen. “We moeten immers rekening houden met een lagere basisvaccinatie­ graad in bepaalde delen van Nederland”, zegt prof. Pierre Van Damme. De Universiteit Antwerpen werkt voor deze studie samen met de Universiteit Gent (CEVAC). In de twee vaccina- tiecentra zullen telkens 166 mensen deelnemen. www.uantwerpen.be /polio Zuigelingen gebruiken slechts 0,1% van hun immuunsysteem bij vaccinatie, in de crèche staan ze aan een veelvoud aan virussen bloot.” Wantrouwen De enige echte rem op het succes van vaccina- tie lijkt dan ook het stijgende wantrouwen van mensen in vaccins te zijn. “Dat merken we in landen als Frankrijk, Bosnië-Herzegovina en Oekraïne, maar ook elders heeft de antivac- cinatiebeweging invloed. Sleutel is om onze gezondheidswerkers overtuigd te houden van de waarde van vaccins. Telkens waren het zulke profielen die het wantrouwen rond vac- cins oppookten. Het was een Britse arts die zei dat je een risico op autisme liep door het mazelenvaccin. En een Franse neuroloog die een link fabriceerde tussen een vaccin tegen hepatitis B en multiple sclerose. Telkens heeft het veel studies en geld gekost om de bevolking te overtuigen dat die linken op niets berusten. De ironie wil dat veel van die antivaccinatie-advocaten net naar het ora- le poliovaccin verwijzen als bewijs dat een vaccin in sommige gevallen de ziekte zelf kan opwekken. Of hoe een terecht voorbeeld een hele praktijk onterecht verdacht maakt.” sommige ziektes nu eenmaal te moeilijk om te ontcijferen? “Kijk naar de griep”, erkent Van Damme. “Daar moeten we ons elk jaar voor vaccineren, omdat de ziekte zo snel muteert. In Azië zien ze hoe het virus zich dat jaar gedraagt, waarna wij een halfjaar hebben om een vaccin te ontwikkelen voor ons griepseizoen. Maar dat duidt allesbehalve op stilstand. Er zijn nieuwe vaccins op komst die supraseizoenaal werken, en meerdere winters beschermen tegen de griep. Zulke vaccins richten zich onder andere op het gedeelte van het griepvirus dat niet jaarlijks mee muteert. Zo ben je gevaccineerd tegen mutaties die we nog niet eens kennen. Vaccins zouden ook een middel kunnen zijn om de groeiende antibioticaresistentie te onder- vangen, als preventiemiddel tegen ziektes waarvoor antibiotica niet meer werken. Ik sluit niet uit dat we onze kinderen later voor nog een stuk meer ziekten zullen vaccineren dan we vandaag gewend zijn. Een Zwitsers onderzoek zag daar alvast geen graten in. Zij zijn gaan kijken of ons immuunsysteem niet te veel op de proef gesteld werd door te veel vaccinaties, en besloten dat het ons met het huidige vaccinatieschema uitlacht.