MUA30

COVERVERHAAL 10 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 30.2018 “Tuberculose, lhasa-koorts, ebola, malaria, hiv, …: voor elke infectieziekte bestaat er theoretisch een vaccin. Maar het is vaak ver- domd niet simpel om het te vinden. Kijk naar hiv, waar nu al dertig jaar is op ingezet. Met elk mislukt experiment leer je iets bij, maar het is wel telkens herbeginnen. Bovendien is de incentive, bijvoorbeeld voor ebola, niet groot. Als je het als bedrijf ooit ontwikkelt, kan je zoiets nooit duur verkopen. Je hebt daarbovenop vaak ook een epidemie nodig om aan te tonen dat je vaccin werkt. Bij de grote uitbraak van ebola in West-Afrika duur- ANTIVACCINATIEBEWEGING “Sleutel is onze gezondheidswerkers overtuigd te houden van de waarde van vaccins.” de de epidemie lang genoeg voor farmareus Merck om aan te tonen dat het vaccin dat het in de pijplijn had zitten effectief was. Voor het vaccin van Janssen Pharmaceutica duurde het net niet lang genoeg.” “Daarom gaat ons Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties samen met het Global Health Institute van onze universiteit in DRC Congo, waar ebola in sommige regio’s endemisch is, 700 gezondheidswerkers inenten met het kandidaat-vaccin van Janssen. Het zijn vaak gezondheidswerkers die eerst ziek worden bij een uitbraak van het virus. We vaccineren hen nu, in de hoop dat ze beschermd zullen zijn bij een volgende epidemie. Samen met de universiteit van Kinshasa documenteren wij op die manier de werking van het vac- cin, en de overheid ziet het als een cruciaal onderdeel van hun preparedness plan . Dat is de praktijk van vaccins ontwikkelen.” Farma Het voorbeeld geeft ook aan dat de farma- sector wel degelijk onderzoek doet naar commercieel niet-interessante ziektes. Is er dan toch geen tegenstelling tussen de financiële logica van de farmasector en de gezondheidstoestand van ontwikkelingslan- den? “Dat is een en-en-verhaal, waarbij ook de samenwerking met academici belangrijk is”, merkt vicedecaan Van Damme fijntjes op. “Er bestaat een oprechte interesse bij farma- reuzen en biotechbedrijven in zulke ziektes, maar het is zaak om die levend te houden. Daarom gaat er een stroom geld van over- heden en stichtingen naar bedrijven. Zoals het geld van de Gates Foundation. Of zoals CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations), dat de klinische studies betaalt voor kleinere vaccinontwikkelaars. Het is ook alleen de industrie die op korte termijn, zoals bij een grote ebola-uitbraak of een grieppan- demie, een vaccin kan ontwikkelen. Enkel zij beschikken over die slagkracht.” Immuunsysteem Zijn de aspiraties van vaccins dan toch beperkt, ondanks de bestaande inspanningen? Zijn middel klaar hebben voor gebruik. Dan schat men dat het op drie tot vijf jaar afgelopen is met polio, en kinderverlamming hetzelfde lot beschoren is als de pokken.” Hopen op ebola Het einde van polio is een kwestie van tijd. Maar de inspanningen die daarvoor nodig zijn geweest, mét al werkende vaccins, geven aan hoe groot de uitdaging is voor andere virussen. Sinds de jaren ‘80 is meer dan 13 miljard euro uitgegeven aan de bestrijding van polio.