MUA29

34 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 29.2018 DOSSIER ALGEN “Algen kunnen (misschien) de wereld redden ” Al dertig jaar zijn microalgen een wondermiddel om de uitdagingen van de 21ste eeuw aan te gaan. Potentieel. Want hoe verleidelijk de voordelen van een eetbare plant die je op grote schaal op onvruchtbare plekken kan kwe- ken, ook zijn, er zijn evengoed obstakels. Portret van een supermateriaal op zoek naar een doel. S tel je voor dat er een plant bestaat die eetbaar en zelfs voedzaam is, gebruikt kan worden om stroom op te wekken, en die we op grote schaal zouden kunnen kweken zonder veel meer dan zonlicht, water, wat voedingsstoffen en CO 2 . En dat bovendien op de meest onvruchtba- re plekken ter wereld, van industrieterrei- nen tot de Sahara. Met zo’n materiaal zou je meteen een paar mondiale uitdagingen van de 21ste eeuw kunnen aanpakken. Dat die plant bestaat, weten we eigenlijk al lang. Het is een alg. Niet de waaierende algen die we kennen uit rivieren en zeeën, dat zijn wieren. Die zijn ook voedzaam, maar dat is een ander verhaal. De algen in kwestie zijn de microsco- pisch kleine, eencellige varianten daarvan. Vol gezonde oliën, eiwitten, maar ook met stoffen die interessant kunnen zijn voor de cosmetica. En vooral: zowat overal te kweken. Een open poel water is al voldoende, zeker in tropen- gebieden met veel zonlicht, in onze streken eerder in containers. Voed je de algen met CO 2 en ledlampen, dan kan je in principe dag en nacht verder kweken – al blijken ook algen er een bioritme op na te houden – in een contai- ner op de donkerste, meest dorre plek denk- baar, waar niets anders groeit. En het beste: het is CO 2 -neutraal. Algen zetten wereldwijd meer CO 2 om in zuurstof dan bossen. Stroom van algen “Dat algen een enormpotentieel hebben, wordt vooral sinds de jaren 90 breed uitgesmeerd”, vertelt bioloog Ivan Janssens in zijn bureau op Campus Drie Eiken. “Ze werden tot de oplossing voor het energieprobleem gebom- bardeerd, in de zoektocht die toen losbarstte naar energiebronnen die de fel slinkende fossiele brandstoffen konden vervangen. Het grote voordeel was dat ze niet alleen snel en zowat overal groeiden, maar ook dat ze CO 2 -neutraal waren”, herinnert Janssens, specialist in de klimaatverandering, zich. “Dat zijn bomen ook, maar die hebben 100 jaar nodig om te groeien. Algen werden gezien als een ideale manier om snel aan biomassa te geraken, die verbrand kon worden om stroom op te wekken. Pilootprojecten spiegelden een productiviteit voor van tachtig à honderd ton biomassa per hectare per jaar. Vergeleken met pakweg snelgroeiende bomen, zoals populieren, is dat een veelvoud. De interes- se kende een dip toen duidelijk werd dat die fossiele brandstoffen verre van uitgespeeld waren, en bovendien goedkoper werden, en leefde even weer op toen het probleem van de klimaatopwarming duidelijk werd. Maar dan nog bleek je de helft van de planeet vol te moeten zetten met containers vol algen- kwekerijen, om toch nog te weinig stroom op te wekken. Het hele idee van de alg als energiebron is al zo’n vijf jaar dood.” Maar dat is niet ongezien bij grote innovaties, pikt Serge Tavernier in. Professor Tavernier voert veel toegepast onderzoek naar algen aan UAntwerpen, in de jonge Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen. “Vaak gebeurt zo’n doorbraak in golven. Eerst gaat iets van grote belofte naar enorme teleurstelling, om later dan toch in een andere vorm wel suc- cesvol te worden. Ik denk dat we met algen nu aan het begin van die tweede golf staan. Algen kweken mag relatief gemakkelijk zijn, maar ze oogsten is dat niet. Vergeet niet dat het kleine organismen zijn: per liter water hou je maximaal een gram of vijf algen over. Los van het water dat je verliest, kost het ook nog