MUA27

DE UITDAGING 44 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 27.2018 die een ontsteking in de vaatwand veroor- zaken, waardoor de doorgankelijkheid van een bloedvat nauwer wordt. Als zo’n plaque openbarst, veroorzaakt ze een bloedklonter die het bloedvat gedeeltelijk of volledig kan afsluiten. Dat zorgt voor een infarct, want het bloed kan niet meer doorstromen. De universiteiten van Antwerpen, Aberdeen, Leiden, Milaan en Barcelona bundelen sinds enige tijd hun krachten in de zoektocht naar een aanvullende behandeling van die plaques. “Hart- en vaatziekten zijn nog steeds de groot- ste killer ”, gaat De Meyer verder. ”Honderd Belgen per dag sterven eraan. Dat is meer dan aan kanker. Speelt het proces zich af in de kransslagader, dan kan het resulteren in een hartinfarct. Ter hoogte van de halsslagader kan het aanleiding geven tot een beroerte.” Pacman ruikt bloed De oorzaak? “Onze moderne levensstijl: te vetrijke voeding, overgewicht, diabetes, roken, hoge bloeddruk en zelfs fijnstof. Dat laatste is al even nefast voor het hart als cholesterol. Medicatie zoals statines doen de cholesterol in het bloed wel dalen en gaan bijgevolg ook de ontsteking in de vaatwand verminderen, maar er blijft een risico. Vaak beginnen mensen ook te laat met statines.” Het ITN-project onderzoekt daarom iets nieuws. “In zo’n plaque ontwikkelen zich ook kleine bloedvaatjes. Die proberen de plaque van zuurstof te voorzien, want binnen- in ontstaat er een zuurstoftekort. Maar die microvaatjes zijn fragiel en lekken, waardoor bloedcellen en vetten de plaque infiltreren en worden opgegeten door macrofagen, een soort van Pacman-achtige ontstekingscellen. Die macrofagen worden daardoor dan weer enorm geactiveerd en produceren allerlei moleculen die de wand van een bloedvat doen sterven. Die dood is nefast aangezien het gevaar op openbarsten van de plaque dan nog groter wordt. De reactie op het zuurstoftekort in de plaque zien we ook bij tumoren. Ook die worden door kleine bloedvaatjes gevoed.” De andere kant Maar wat als we de vorming van die kleine bloedvaatjes in plaques kunnen uitschake- len? Dat is het concrete vraagstuk waar de vijf universiteiten zich in dit project over bui- gen. De Italiaanse Paola Perrotta (30) en de Kosovaarse Besa Emini Veseli (27) onderzoe- ken dit in Antwerpen, maar ook respectievelijk in Leiden en in Aberdeen. “Het is een enorme opportuniteit om deel uit te maken van dergelijke internationale samenwerkingen”, legt Paola uit. “In Leiden leerde ik veel rond microchirurgie, wat ik nu kan gebruiken voor onderzoek in Antwerpen. De internationale contacten die we leggen in het kader van ons onderzoek zijn heel belangrijk voor onze toekomstige carrière. Ook de samenwerking met de farmaceuti- sche sector en biotechpartners is van groot belang. Ik heb op die manier een andere kant van de wetenschap ontdekt.” Dat laatste geldt ook voor Besa. Zij liep stage in Milaan bij de afdeling kwaliteitscontrole van het farmaceutische bedrijf Bayer. “Ik weet nu beter wat het beste scenario voor mij is”, verklaart Besa. “Als doctoraatsstudent zie je meestal alleen de academische kant van het verhaal, alhoewel ik moet toegeven dat die kant mij het best bevalt”, lacht ze. Veel contacten Of beide dames geen heimwee hebben, nu ze al sinds 2016 aan het internationale project meewerken? “Het is een avontuur, maar ik ben erg gemotiveerd. Uiteraard mis ik wel veel mensen. Eerder al deed ik twee jaar onderzoek aan de Amerikaanse universi- teit Yale, en ik geloof echt dat je dit moet Hart- en vaatziekten zijn nog steeds de grootste killer . Honderd Belgen per dag sterven eraan. ITN project combines university research with work placements PhD students’ study programmes are often too academic. Now, however, students can con- duct research at two different universities and do work placements thanks to the Innovative Training Networks, a unique European initiative. Our university is currently contributing to one of these groundbreaking ITN projects on arterial calcification, a disease which remains deadly. The project sees five universities and 12 PhD students from all over the world carrying out research into plaque formation. Fatty deposits in our bloodstream, like cholesterol, can build up and become inflamed in the artery wall, narrowing the artery. When this build-up bursts, a blood clot forms and causes the partial or complete blockage of the artery. A heart attack follows. The universities of Antwerp, Aberdeen, Leiden, Milan and Barcelona have joined forces to see whether plaque can be stabilised by shutting off smaller blood vessels. Medication such as statins can reduce blood cholesterol and inflammation in the vessel wall, but the risk is still there. “The formation of blood vessels in response to a lack of oxygen in plaque is something we’ve also seen in tumours”, explains Professor Guido De Meyer, who is leading the ITN project alongside his colleague Professor WimMartinet. Paola Perrotta, 30, from Italy, and Besa Emini Veseli, 27, from Kosovo, are both conducting research in Antwerp and in Leiden and Aberdeen respectively. “It’s an opportunity to take part in an international collaboration”, says Paola. Besa has already completed a work placement in Milan in the quality assurance department of German pharmaceutical giant Bayer. “As a PhD student, you often see only the academic side of the story, although I must admit that’s the side I like most”, she smiles. E Guido De Meyer