MUA24

MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 24.2017 39 ONDERZOEK IN DE LETTEREN DOSSIER E Language and literature stu- dies flourish in the 21st century The study of language and literature is not at all boring and outdated. Researchers in the humanities are making more and more use of digital tools: databanks of books or documents, or linguistic corpo- ra. Not only are the materials digital, the methods are too. Our linguists write software for analysing language auto- matically. Based on the text collections that have been gathered, the software makes it possible to detect undesira- ble behaviour (e.g. cyberbully- ing and IS propaganda), to link personalities to writing styles, or to simulate how a child learns. Our literature scholars create digital text editions, per- form automatic author recogni- tion or have computers deter- mine the style of a text. Since 2010, all of the digital language and literature research at the University of Antwerp has been grouped together on the Digital Humanities platform (uahost. uantwerpen.be/platformdh ). A new, pioneering study is also being conducted based on applied linguistics. For the first time, a work by Händel will be performed in Antwerp Opera with an audio description by our students. den die betrouwbaar gelinkt kan worden aan tekst én melodie.” Auteursmodellen zijn predictieve model- len, maar Kestemont is tegenwoordig ook bezig met generatieve modellen. “Dat is een nieuwe ontwikkeling waarbij de modellen zélf data genereren. Je geeft veel tekst van een bepaalde auteur aan de computer en je vraagt hem om zelf een stukje tekst te schrijven dat van die auteur afkomstig zou kunnen zijn.” Claus herschrijft Mulisch Wat zijn we daar nu mee in de traditionele letterkunde? “Veel”, vindt Kestemont. “Ik ben in mijn onderzoek veel bezig met ‘stijl’, maar dat is een heel diffuus begrip waarvoor geen echte definitie bestaat. Met dergelijke modellen kan je goed aantonen wat de stijl van een bepaalde persoon is. Zo zou je de computer kunnen vragen om een zin van Harry Mulisch te herschrijven in de stijl van Hugo Claus. Of om bepaalde stijlkenmerken gewoon weg te laten in de tekst, zodat die helemaal anoniem wordt.” Een volgende stap volgens Kestemont is computers laten samenwerken met auteurs. “Met een groot corpus aan romans als input is de computer in staat om op basis van de vorige zin een voorstel te doen voor een volgende zin. En zo kan een auteur samen met de computer een roman schrijven. Wordt vervolgd.” K estemont spitste zich de laatste jaren vooral toe op auteursher- kenning: kan je met weinig tekst toch vrij accuraat de auteur van die tekst achterhalen? Ja, dat kan. “Recent hebben we die oefening gedaan met het Wilhelmus. Dit oudste volkslied ter wereld werd anoniem overgeleverd, maar toege- dicht aan Marnix van Sint-Aldegonde. Met stylometrie ( de wetenschap die de schrijfstijl van anonieme teksten analyseert om die te koppelen aan een schrijver van wie al werk bekend is, nvdr ) hebben we echter ontdekt dat de Frans-Vlaming Petrus Datheen veel plausibeler is als auteur. Datheen had een aantal eeuwen veel succes met zijn vroege psalmenvertaling, maar viel dan om een of andere reden in ongenade en werd met ezelsoren afgebeeld.” Frans strijdlied “Het idee dat een Frans-Vlaamse schrijver met ezelsoren de auteur van het Nederlandse volkslied was, leek absurd. We zijn die piste toch verder gaan onderzoeken en die bleek zo gek nog niet. Vooral de melodie kan als bewijs voor de betrokkenheid van Datheen worden gezien. De schrijver dichtte de tekst op een bestaand Frans strijdlied. Dat werd voor het eerst gespeeld tijdens het Beleg van Chartres, in 1568. Onderzoekers wisten niet hoe de schrijver van het volkslied in contact was gekomen met de melodie, maar nu blijkt dat Datheen als prediker aanwezig was bij het Beleg. Dus we hebben een auteur gevon- Auteur en computer zullen samen een boek schrijven” Kunnen we een computer leren om een roman te schrijven of een tekst aan te voelen en te interpreteren? Met deze en andere vragen houdt professor computationele tekstanalyse Mike Kestemont zich bezig. Zo linkt hij letter- kunde aan artificiële intelligentie. “