MUA24

38 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 24.2017 DOSSIER ONDERZOEK IN DE LETTEREN aan productievergaderingen waarop de regis- seur uitlegt hoe het stuk in elkaar zit en wat hij precies wil overbrengen. Dat is wat me zo aantrekt aan audiobeschrijvingen: ook je stemgebruik, je intonatie en je taalgebruik moeten zodanig bij het stuk passen dat de blinden en slechtzienden als het ware ver- geten dat ze naar jou aan het luisteren zijn.” Tweedetaalverwervers Officiële cijfers zijn er niet, maar in Vlaanderen zouden ongeveer 220 000 mensen blind of slechtziend zijn, een niet te onderschat- ten doelgroep. Bovendien heeft onderzoek uitgewezen dat AD eveneens nuttig is voor tweedetaalverwervers en mensen met concentratiestoornissen of de ziekte van Alzheimer. “Mensen die Nederlands leren, krijgen door AD heel wat extra woordenschat mee. Eyetrackingonderzoek heeft daaren- boven uitgewezen dat mensen die naar AD luisteren, meer gefocust naar het scherm kijken. De beschrijving helpt hen zich te con- centreren op dingen die belangrijk zijn, ideaal voor kinderen met concentratiestoornissen en oudere mensen die soms moeite hebben met de snelle beeldtaal.” Nina hoopt dat het aanbod aan AD wordt uitgebreid en dat overheden nadenken over extra subsidievormen. “Onlangs heeft het Vlaams Audiovisueel Fonds wel besloten om standaard AD toe te voegen aan de films die zij financieren. Daar zijn we heel blij mee. Voor theater zijn er nog geen rechtstreekse subsidies en de meerkost van AD vormt vaak nog een obstakel. Hopelijk kan Vlaanderen zijn achterstand op dit toegankelijkheidsdomein snel goedmaken.” www.adlabproject.eu A udiodescriptie (AD) of audiobeschrij- ving is een techniek waarbij een commentaarstem beschrijft wat er op het scherm of live te zien is. Die beschrijvingen worden ingepast op momenten dat de personages niet spreken. De techniek is vooral bekend door de toepassing voor televisie en film, maar in principe kan alles beschreven worden: tentoonstellingen, thea- terstukken, dansvoorstellingen én ook opera. “VeBeS, de Vereniging van Blinden en Slechtzienden, had ons gevraagd om audio- descriptie te voorzien voor een operavoorstel- ling”, vertelt Nina Reviers. “Ze gingen al jaren naar de opera zonder AD, maar misten zo veel van het gebeuren. AD voor opera of theater vraagt een andere aanpak dan voor film. Bij een film kan je je beschrijvingen vooraf en tot op de seconde inpassen in de dialogen, maar een film is dan weer een erg snel en complex mediummet veel shot changes . Voor het theater heb je vaak maar enkele decors, maar je moet wel live mee improviseren met het stuk. En voor de opera moet je ook nog eens rekening houden met luide muziek én de boventitels die je mee in je AD moet ver- werken. Zo duurt de opera Agrippina bijvoor- beeld vier uur, met veel decors en acteurs die geregeld van kostuums wisselen.” Het voorbereidingsproces is erg belangrijk, weet Nina. “Je moet het stuk door en door kennen zodat je beschrijvingen echt de sfeer vatten. Daarom is het nuttig deel te nemen VOORBEREIDING “Je moet het stuk door en door kennen”, legt Nina Reviers uit. Woorden zijn net zo krachtig als beelden” In de Antwerpse opera werd onlangs Agrippina van Händel opgevoerd. Een primeur: voor de eerste keer gebeurde dat met audiodescriptie door twee van onze masterstudenten toegepaste taalkunde. Nina Reviers, die haar doctoraat over dit onderwerp afrondt, licht toe. “