MUA24

34 MAGAZINE UNIVERSITEIT ANTWERPEN 24.2017 DOSSIER ONDERZOEK IN DE LETTEREN Artificiële intelligentie in taal- en letterkunde Linguïsten schrijven software om automatisch taal te analyseren. Literatuurwetenschappers maken digitale tekstedities. Sinds 2010 wordt al het digitale taal- en literatuuronderzoek op UAntwerpen gegroepeerd op het platform Digital Humanities. Computerlinguïst Walter Daelemans en literatuurspecialist Dirk Van Hulle kraken de code. D e tijd dat een literatuurwetenschap- per zich opsloot in de bibliotheek met stoffige manuscripten, ligt ach- ter ons. Onderzoekers in de geestes- wetenschappen maken almaar meer gebruik van digitale instrumenten: databanken van boeken of documenten, of taalkundige corpo- ra. Niet alleen het materiaal is in toenemende mate digitaal, ook de methodes. Computerlinguïst Walter Daelemans en literatuurspecialist Dirk Van Hulle stamp- ten samen met collega’s Thomas Crombez en Mike Kestemont het platform Digital Humanities uit de grond (uahost.uantwerpen. be/platformdh), dat al dat digitale taal- en literatuuronderzoek verzamelt. Samen met Kestemont zijn ze ook verantwoordelijk voor het bachelorvak Digital Humanities. Softwareskills Wil dat zeggen dat taal- en letterkundigen naast een goeie talenknobbel nu ook soft- ware moeten kunnen schrijven? “Bij ons in de computerlinguïstiek is dat een vereiste”, bevestigt Walter Daelemans. “In de letter- kunde is er minstens de bereidheid nodig om bijvoorbeeld transcripties van manuscrip- ten te maken in de markuptaal XML”, aldus Dirk Van Hulle. “Een erg open consortium, Text Encoding Initiative (TEI), komt jaarlijks samen om de conventies van die markuptaal te bepalen en eventueel aan te passen. De bedoeling is immers om een taal te creëren waarin we elkaar begrijpen en die hopelijk binnen 100 jaar nog door computers gelezen kan worden.” Digitale tekstgenese Van Hulle kreeg drie jaar geleden een Starting Grant van 1,1 miljoen euro van de European Research Council voor baanbrekend onder- zoek naar literaire manuscripten. Met zijn team maakt hij digitale tekstgenetische edi- ties van de werken van de Ierse schrijver Samuel Beckett, inclusief diens bibliotheek. “We proberen een digitale omgeving te creëren waar je de tekstgenese kan reconstrueren, maar waar ook interactie mogelijk is met de bronteksten die Beckett heeft gebruikt. Dit project is een casestudy om een groter punt te maken over editiewetenschap. Vroeger werd tekstgenetisch onderzoek gezien in functie van het maken van een teksteditie. Maar het schrijfproces is zeker zo belangrijk als het product. Waarom dus geen teksteditie maken als instrument om de tekstgenese te onderzoeken?” Schrijfprocessen Met dit digitale onderzoek naar creatieve processen maakt Van Hulles team deel uit van een Europees Marie Curie-netwerk over ‘Digital Scholarly Editing’ en binnen Vlaanderen trekt UAntwerpen aan de kar als woordvoerder van de FWOWetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap ‘Digital Humanities Flanders’. “Niet alleen in het Departement Letterkunde, ook facultair en interfacultair wordt binnen