Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 99 De onderzoekers waarschuwen daarom dat de resultaten van deze studie niet zomaar als bewijs mogen gebruikt worden dat dialectgebruik de verwerving en ontwikkeling van de geletterdheid van leerlingen bemoeilijkt. Deze studie legt immers enkel verbanden bloot en geeft geen causale verbanden weer. Met andere woorden, er is geen sprake van een oorzakelijk verband tussen beiden. We kunnen niet stellen dat dialectgebruik de oorzaak is van de lagere scores op geletterdheid en leesvaardigheden van deze leerlingen. Fitton et al. (2018) onderzochten de impact van voorleesinterventies bij meertaallerende leerlingen jonger dan 12 jaar in de Verenigde Staten. De meeste interventies gebeurden in de onderwijstaal, maar een aanzienlijk deel ervan liepen ook in de thuistaal of in een combinatie van talen. Vaak ging het om kinderen met een lage SES, maar niet altijd. Meestal was de thuistaal Spaans. Vaak was de uitvoerder een aanbieder van een dienst zoals een school, of was het een onderzoeker, maar het kon ook gaan om familie, digitale boeken, of minder vaak om leeftijdsgenoten, combinatie van familie en dienstverlener. Vaak gebeurde er in een interventie meer dan alleen voorlezen, tijdens het voorleesmoment zelf, daarbuiten of een combinatie van de twee. De onderzoekers stellen een klein effect op de algemene leesvaardigheid vast. Het effect is even groot voor studies die uitkomsten meten rond schriftelijke taalvaardigheid als voor studies die andere aspecten van taalvaardigheid meten. Slechts één moderator heeft een effect: leerlingen met een ontwikkelingsstoornis hebben minder baat bij een voorleesinterventie, maar dit effect is daarom niet verwaarloosbaar. Zelfs kleine evoluties in taal en geletterdheid aan de onderkant van het spectrum kunnen functioneel betekenisvol zijn en erg belangrijk zijn voor de kwaliteit van het leven. Dit is dus zeker een praktijk die ook voor deze kinderen na te streven is. Verder blijken verschillende manieren van voorlezen even positief. Ook de taal waarin er voorgelezen wordt, lijkt niet uit te maken. Dit gebrek aan voordeel voor de thuistaal zou echter ook verklaard kunnen worden door de hoge frequentie van Engels/Spaans of door het gebrek aan statistische kracht. Andere factoren hadden geen impact op het effect, maar dit kan aan de statistische power of gebrek aan gedetailleerde informatie in de primaire studies liggen. Bijvoorbeeld, de taalvaardigheid in L1 of L2 werd niet meegenomen, wat de resultaten gekleurd kan hebben. Adesope et al. (2010) onderzochten in hoeverre leesinterventies de algemene leesvaardigheid van leerlingen die Engels als onderwijstaal leren gunstig beïnvloeden. Vier soorten interventies werden gegroepeerd onderzocht: samenwerkend leren, systematische instructie m.b.t. grafeemfoneemkoppelingen, lezen ondersteund door multimedia, en schrijven. Samen tonen deze interventies een klein effect. Een opsplitsing per soort interventie toont een matig effect van samenwerkend lezen en systematische instructie. Voor lezen, ondersteund door multimedia, werd er geen significante impact gevonden. De sterkte van het effect is afhankelijk van een aantal factoren. Voor het tweede en derde leerjaar, en voor het vierde tot zesde leerjaar, is dit effect allebei gemiddeld te noemen, maar voor het tweede en derde leerjaar is dit net iets groter. Voor kleuters en leerlingen van het eerste leerjaar is het effect klein. Met andere woorden, de interventies hebben allen een effect op de algemene leesvaardigheid van leerlingen, maar het effect is voor iets oudere lezers in de lagere school groter dan voor beginnende lezers. Het effect van de interventies werd echter enkel in de Verenigde Staten gevonden, en niet in het Verenigd Koninkrijk of Canada. Verder blijken de interventies geen effect te hebben op leerlingen met Frans als moedertaal. Tot slot blijkt dat interventies die in de klasomgeving gebeuren een groot effect hebben, maar buiten de klas was er geen significant effect te detecteren.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=