Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 93 3.5.2 (Algemene) leesvaardigheid (OV) → Algemene leesvaardigheid (AV) Onze umbrella review levert twee overzichtsstudies op die nagaan of algemene leesactiviteiten een impact op de algemene leesvaardigheid hebben. Het gaat zowel om een computerprogramma voor geletterdheid als leesinterventies die tijdens de zomer georganiseerd worden. Abrami et al. (2019) onderzochten het effect van het computerprogramma ABRACADABRA op de leesuitkomsten van lagere schoolleerlingen. ABRACADABRA is een computerprogramma dat een variëteit aan instructiematerialen aanbiedt, waaronder instructie gericht op alfabetische kennis, vlotheid, leesbegrip en schrijfactiviteiten. Deze activiteiten worden aangeboden door ze te linken aan interactieve verhalen van verschillende genres. Daarbij komt ook een spelelement, om de leerlingen gemotiveerd te houden om de taken te voltooien. Deze studie heeft onder andere een effect op de algemene leesvaardigheid berekend. De onderzoekers stellen een gematigd effect van het computerprogramma op algemene leesvaardigheid vast, zelfs als men andere factoren in rekening brengt. De studie beschrijft daarnaast dat het effect voor ‘allochtone’ leerlingen groter zou zijn dan voor hun ‘autochtone’ leeftijdsgenoten, maar de significantieniveaus hiervan worden niet vemeld, waardoor men niet kan testen of dit verschil effectief significant is. Kim en Quinn (2013) onderzochten het effect van leesinterventies (in de V.S. en Canada) tijdens de zomer op een waaier aan leesuitkomsten waaronder de algemene leesvaardigheid van kleuters en leerlingen van het basisonderwijs. De interventies vonden ofwel plaats via (1) klassikale leerkrachtgestuurde lessen op school, in de bibliotheek of een openbare organisatie ofwel (2) thuis via leesactiviteiten die door kinderen zelf geïnitieerd werden. De leerkrachtgestuurde lessen bevatten onderzoeksgebaseerde componenten: fonologisch bewustzijn, decodeervaardigheid, mondelinge leesvaardigheid, leeswoordenschat, en begrip. De onderzoekers stellen een heel klein effect vast op algemene leesvaardigheid. De interventies blijken vooral effect te hebben bij kinderen uit gezinnen met een laag inkomen, en niet bij kinderen uit een mix van inkomensgroepen. Daarnaast is het effect groter wanneer er minimaal één van de vijf componenten effectief leesonderwijs in de interventie opgenomen wordt. De onderzoekers vinden geen verschil tussen de klassikale leerkrachtgestuurde interventies en de thuisinterventies maar als enkel de thuisinterventies apart geanalyseerd worden, blijkt het effect op de algemene leesvaardigheid te vervallen. Verder blijkt uit de moderatorenanalyse dat organisatorische kenmerken van de interventie en studiedesign zoals groepsgrootte, omvang en intensiteit van de interventie, voorafgaande training enz. geen impact hebben op het effect. 3.5.3 Andere schriftelijke vaardigheden (OV) → Algemene leesvaardigheid (AV) Naast variabelen die men rechtstreeks met lezen kan associëren, kunnen ook andere variabelen een impact hebben op leesvaardigheid. We beschrijven hier studies waarin andere schriftelijke variabelen als onafhankelijke variabelen bestudeerd werden. De impact van andere onafhankelijke variabelen, die noch aan het leesproces zelf, noch aan schriftelijke vaardigheden gerelateerd zijn, werden beschreven in het hoofdstuk 3.7 Andere, niet-leesgerelateerde variabelen. Hier levert onze umbrella review een overzicht op. Deze studie bekijkt de impact van geletterdheidsprogramma’s waarbij er een evenwichtige verhouding tussen lezen en schrijven is.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=