Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 81 De studie toont aan dat interventies die inzetten op leesstrategieën gemiddeld een medium effect hebben op het leesbegrip van deze leerlingen met een zwak leesbegrip, maar dat het effect sterk afhangt van het soort interventie. Bij de multicomponent-porgramma’s kunnen alleen reciprocal teaching en de restgroep positieve resultaten voorleggen, bij de interventies die inzetten op één strategie blijken story mapping en metalinguïstische instructie effectief. De andere aanpakken leveren geen effect op. Door het geringe aantal studies per type interventie, de vaak kleine samples, de wisselende methodologische kwaliteit en de dominantie van twee auteursgroepen (waarvan één auteursgroep de grondlegger is van de RT-methode) moeten we de resultaten van deze studie echter als verkennend interpreteren. Sanders et al. (2019) onderzochten de impact van ‘Self-Regulated Strategy Development’ (SRSD)- leesinterventies bij leerlingen met leesmoeilijkheden in het secundair onderwijs. Tijdens de SRSDaanpak krijgen leerlingen expliciete instructie in het gebruik van leesstrategieën bij studiemateriaal en worden ze ondersteund bij het ontwikkelen van zelfmonitoring. Leerlingen leren dus zelfsturingsvaardigheden aan waarmee ze kunnen bepalen waar ze in het leesproces staan en hoe ze hun leesgedrag hieraan kunnen aanpassen. Op deze manier denken leerlingen onafhankelijk over een taak na, monitoren ze zelf hun vooruitgang, en werken ze uiteindelijk zelfstandig een taak af. SRSD is een set van zes terugkerende fases die flexibel ingezet kunnen worden: 1) ontwikkelen en activeren van achtergrondkennis, 2) bespreken van de strategie die bij het studeren van leesmateriaal ingezet kan worden, 3) modelleren van de strategie, 4) memoriseren van de strategie, 5) leerlingen ondersteunen bij het gebruik van de strategie, en 6) zelfstandige uitvoering promoten. De onderzoekers stellen vast dat dit soort interventies een heel groot effect hebben op het leesbegrip van oudere leerlingen met leesmoeilijkheden. Meer onderzoek is echter nodig, aangezien slechts twee studies aan de vereiste methodologische kwaliteitsnormen voldeden. Scammacca et al. (2013) onderzochten de impact van leesinterventies op het leesbegrip van moeilijke lezers van het vierde leerjaar tot en met het zesde secundair. De onderzochte interventies hadden een diverse focus, o.a. ‘word study’ (een alternatieve manier om spelling aan te leren), leesvloeiendheid, woordenschat, leesbegrip, of meerdere componenten tegelijkertijd. De auteurs vergeleken in deze studie twee meta-analyses: een meta-analyse met studies tussen 1980 tot 2004, en een meta-analyse die ze zelf uitvoerden, met studies uit 2005 tot 2011. Scammacca en collega’s stellen een klein effect vast van de onderzochte leesinterventies op het leesbegrip van lezers met leesmoeilijkheden. In vergelijking met de eerste meta-analyse is de effectgrootte in de tweede meta-analyse echter sterk gedaald. Verder blijkt de gevonden effectgrootte kleiner wanneer men naar de gestandaardiseerde toetsen kijkt. De onderzoekers duiden als oorzaak van deze daling vooral het feit dat de recentere studies meer gestandaardiseerde toetsen gebruiken, meer deelnemers hebben, en meer verschillende condities inzetten in de vergelijking van de interventie. Bovendien zetten de studies uit de eerste meta-analyse meer in op leerlingen met leermoeilijkheden, terwijl de latere studies ook inzetten op leerlingen met leesproblemen maar zonder gekende leermoeilijkheden. Stevens, et al. (2019) gingen na in hoeverre interventies die inzetten op samenvatten en genereren van hoofdideeën effect hadden op het begrijpend lezen van moeilijke lezers van het derde leerjaar tot en met het zesde secundair. ‘Samenvatten’ verwijst naar een vaardigheid waarbij leerlingen de belangrijkste ideeën van een passage in hun eigen woorden vatten. Bij het genereren van hoofdideeën leren ze het belangrijkste idee binnen een bepaalde sectie of paragraaf van de passage aan te duiden. Stevens en collega’s vinden een groot effect van de interventies op het begrijpend lezen van moeilijke lezers. Dit resultaat moet echter met de nodige voorzichtigheid meegenomen worden, aangezien bijna alle resultaten gemeten worden op basis van niet-gestandaardiseerde testen, die vaak een groter
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=