Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 66 Silverman et al. (2020) onderzochten het effect van taalbegrip interventies (woordenschat, semantisch bewustzijn, inzicht in invloed van morfologie en syntaxis op betekenis) op het leesbegrip van leerlingen uit het kleuter- en het lager onderwijs. Ze stelden vast dat er kleine effecten zijn op niet-gestandaardiseerde instrumenten van leesbegrip, maar niét op de gestandaardiseerde instrumenten. Gestandaardiseerde instrumenten zijn mogelijk te robuust om deze kleine veranderingen te detecteren. De meta-analyse wees eveneens matige langere-termijn-effecten uit van de interventie op het leesbegrip. Deze conclusie is echter op een beperkt aantal studies gebaseerd. Tevens bleek dat interventies met meerdere componenten (bv. syntaxis in combinatie met woordenschat; interventies die technologie component integreren) effectiever zijn dan interventies die enkel op woordenschat focussen. Tot slot blijken de taalbegripsinterventies effectiever voor leerlingen met een andere thuistaal die de onderwijstaal leren dan voor moedertaalsprekers. Wel focussen deze interventies specifiek op de noden van de Engelstaalleerders (bijv. aandacht voor cognates), wat het grotere effect voor deze doelgroep mogelijk kan verklaren. Goodwin en Ahn (2013) onderzochten de impact van morfologische interventies op de taal- en leesvaardigheid. In deze interventies leren leerlingen tussen hun vierde en vijftiende om in woorden morfemen (grondwoorden en affixen) te identificeren en analyseren met als doel geletterdheid te ondersteunen. Zij stelden vast dat deze morfologische interventies niet van invloed zijn op het leesbegrip. Mogelijk valt dit te verklaren doordat morfologische instructie focust op het woordniveau, terwijl leesbegrip zich situeert op tekstniveau. Misschien is het ook moeilijker voor leerlingen om dergelijke woordanalysestrategieën toe te passen binnen de context van een betekenisvolle tekst. De auteurs merken echter op dat hun resultaten afwijken van eerdere studies (zie ook paragraaf 3.4.8.1 bij Goodwin & Ahn, 2010). Cao en Kim (2021) wilden nagaan in welke mate het kunnen navertellen van een verhaal een goede indicator is voor het meten van het leesbegrip van leerlingen uit het lager en secundair onderwijs. Ze onderzochten dit door na te gaan in welke mate navertellen (als indicator van leesbegrip) samenhangt met andere indicatoren van leesbegrip. ‘Navertellen’ hield in dat leerlingen werd gevraagd om mondeling of schriftelijk in eigen woorden de hoofdideeën, of tenminste wat ze zich konden herinneren van een net gelezen tekst of passage, na te vertellen. Navertellen werd dan vergeleken met andere indicatoren van leesbegrip, met name (1) beantwoorden van meerkeuzevragen, (2) beantwoorden van korte open vraagjes, (3) Cloze en MAZE-taken, (4) beantwoorden van ja/neen vragen. De onderzoekers vinden een matige samenhang tussen navertellen en andere indicatoren/ instrumenten en adviseren daarom dat het raadzaam is om ‘navertellen’ niet als enige instrument te gebruiken om leesbegrip te meten. De resultaten van de uitgevoerde moderatoranalyses leren bovendien dat de kenmerken van de andere meetinstrumenten het matige verband beïnvloedt. Zo hangen instrumenten die gebruik maken van ‘cloze’ of MAZE-taken sterker samen met navertellen dan het beantwoorden van meerkeuzevragen. Verder blijkt dat een hoger aantal hints/vragen in de naverteltaak (als eigenschap van de naverteltaak) de relatie tussen navertellen en de andere instrumenten verhoogt. Andere eigenschappen van een naverteltaak (o.a. wijze van lezen (hardop of stil), tekstsoort (narratieve of informatieve tekst), manier van meten (bv. aantal woorden, aantal ideeën) blijken de relatie tussen navertellen als indicator van leesbegrip en de andere indicatoren niet te beïnvloeden. Hoewel de moderatoranalyse initieel aangeeft dat het onderwijsniveau van de leerling (leerjaar) een negatieve invloed heeft op het matige verband (met name hoe hoger het onderwijsniveau van de
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=