Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 131 BEGRIPPENLIJST Nederlandse term Engelse term Omschrijving Academisch of schools schooltaal (school- en vaktaal) Academic (skills, vocabulary, success, …) Taal die samenhangt met de schoolcontext. Het gaat (vaak) specifieke woorden die gebruikt worden in geschreven taal, instructies, maar ook om vaktermen. Beginnende geletterdheid Early literacy skills (general) Vaardigheden die kleuters nodig hebben, om later op een vlotte manier te leren lezen. Het gaat hier zowel om codegerelateerde vaardigheden als om begrijpend luisteren, spreken, woordenschat, interesse en motivatie. Begrijpend lezen Leesbegrip Reading comprehension De vaardigheid om kennis, context en (technische) leesvaardigheid in te zetten om tot tekstbegrip te komen. Codegerelateerde vaardigheden Code related skills (indien bij kleuters, zie NELP) Vaardigheden die te maken hebben met ‘het kraken van de schriftcode’: kinderen hebben deze vaardigheden nodig om het alfabetische principe te verwerven en accuraat en vloeiend technisch te leren lezen bv.: fonologisch bewustzijn, fonemisch bewustzijn als onderdeel van fonologisch bewustzijn, letterkennis, inzicht in geschreven taal. Cognaten Cognates Woorden uit twee verschillende talen die op elkaar lijken en ook dezelfde betekenis hebben. Foneem Phoneme Kleinste betekenisonderscheidende klankeenheid van de taal. Als je in een woord één van de fonemen weglaat, verplaatst of vervangt dan verandert de klankvorm en daarmee ook de betekenis van het woord (bv. voeg je het foneem ‘s’ toe in ‘mat’ tot ‘mast’ dan wijzigt de betekenis van het woord). Fonemisch bewustzijn Phoneme awareness Het vermogen om individuele klanken (fonemen) te onderscheiden in gesproken woorden en deze te manipuleren. Fonologisch bewustzijn Phonological awareness Het vermogen om te abstraheren van de betekenis van taal, en zich te richten op de klankvorm van gesproken woorden. Het is een continuüm van klankgevoeligheid (bv. rijmen) tot een expliciete vaardigheid om klanken in woorden te onderscheiden en deze te manipuleren (bv. klankgroepen, onset, rijm, individuele klanken enz.) Inzicht in geschreven taal Concepts of print Het inzicht in hoe geschreven taal werkt omvat onder meer het inzicht dat geschreven taal omgezet kan worden in gesproken taal (en omgekeerd), dat geschreven taal bestaat uit letters die woorden vormen, en dat geschreven taal diverse functies heeft. Verder gaat het hier ook om hoe boeken gehanteerd moeten worden en waartoe boeken dienen Leesvaardigheid – lezen Reading (In brede zin) Alle deelvaardigheden die nodig zijn om te lezen.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=