Les in Lezen: Onderzoeksluik 1 – Umbrella review van effectief leesonderwijs 102 specifiek programma (o.a. samen zetten van zwakkere en sterkere lezers, waarbij ze een spel uitvoeren rond klanken; afwisselen van instructie door leraar met instructie door leeftijdsgenoten). Het effect van de interventie werd onderzocht op algemene leesvaardigheid, gemeten o.a. via het accuraat en op tempo lezen van woorden en pseudowoorden, leesbegrip, fonologisch bewustzijn, identificatie van woorden, enz. Benner en collega’s stellen vast dat de leesinterventies effect hebben op de leesvaardigheid van leerlingen met gedragsproblemen. De onderzoekers besluiten daarom dat het effectief is om de klasinstructie aan te vullen met doelgerichte vroegtijdige interventies (m.b.t. fonologisch bewustzijn), in kleine groepen en gericht op het identificeren, manipuleren en produceren van klanken. Bij oudere leerlingen is het vooral effectief om intensieve directe instructie te implementeren die op decoderen, leesvloeiendheid en leesbegrip focust. Garwood et al. (2014) gingen na of leesinterventies bij adolescenten met een emotionele-behaviorele gedragsstoornis de leesvaardigheid verbeteren. Mensen met deze gedragsstoornis tonen gespannen relaties, gedragsproblemen en academische moeilijkheden. Vaak stappen deze leerlingen het secundair onderwijs in met een ontwikkelings- en leerachterstand. Ze hebben problemen met lezen, en deze problemen vergroten meestal doorheen de schoolloopbaan. Deze interventies kunnen op verschillende componenten focussen, vaak in combinatie met elkaar (leesvloeiendheid, leesbegrip en/of leesmotivatie), en gebruiken hiervoor diverse taken: herhaald lezen (met aandacht voor fouten), correctief lezen (met focus op nauwkeurigheid), cognitieve mapping (informatie ordenen, vaak met computer), luisteren tijdens het lezen, tekst mapping (een tekstmap maken), leren in groep met zelfmonitoring (samen met leeftijdsgenoten de fouten tijdens het lezen monitoren). De interventies verschillen daarom onderling sterk van elkaar. Bovendien vonden de interventies buiten het reguliere klaslokaal plaats. Garwood en collega’s stellen vast dat de interventies gemiddeld genomen een effect hadden op de leesvaardigheid van adolescenten met een emotionele-behaviorele gedragsstoornis. Hierbij moet er wel vermeld worden dat de studie zich op case studies baseert. Ramdoss et al. (2011) gingen na in hoeverre computergebaseerde interventies een effect hebben op de leesvaardigheid van leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS). De interventies vonden plaats in zowel bijzonder als inclusief/regulier onderwijs. Leesvaardigheid werd gedefinieerd als een vaardigheid die gerelateerd is aan decoderen, leesbegrip, of het creëren van een geschreven tekst (bv. begrijpend lezen, schrijven, spelling, grammatica, woordenschat, uitspraak). De onderzoekers stellen vast dat het effect van de interventies op de leesvaardigheid van leerlingen met ASS inconsistent is. Door het beperkte aantal studies en de beperkte steekproefgrootte kon er ook geen effectgrootte berekend worden. Deze studie toont echter aan dat computergebaseerde interventies een interessante praktijk kunnen zijn voor leerlingen met een ASS. Daarbij moeten leerkrachten wel de voorkeuren en vaardigheden van hun leerlingen in acht nemen, en de mate waarop het softwareprogramma aangepast kan worden. Tussentijdse conclusie Op basis van deze reviews kunnen we besluiten dat leesinterventies die verschillende componenten combineren zoals leesmotivatie en leesvloeiendheid werkzaam zijn voor leerlingen met neurobiologische ontwikkelingsstoornissen zoals gedragsstoornissen en ADHD (Benner et al., 2010). Voor leerlingen met ADHD blijkt verder dat verwerkingssnelheid een belangrijke voorspeller is voor de leesvaardigheid van leerlingen met ADHD (Cook et al., 2017). Daarnaast zou het voor jongere leerlingen met gedragsproblemen vooral effectief zijn om de klasinstructie aan te vullen met doelgerichte vroegtijdige interventies, in kleine groepen en gericht op het identificeren, manipuleren
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=