45 FICHE 16 Welke praktijktips horen bij dit antwoord? • Als je de leesvaardigheid en de leesmotivatie van kinderen wil versterken, geef dan in de eerste plaats goed leesonderwijs. De leesvaardigheid van leerlingen kan niet groeien door enkel in te zetten op leesmotivatie. • Prikkel de aandacht van de leerlingen door teksten te geven die bij hun niveau van leesvaardigheid aansluiten (of die liefst net iets moeilijker zijn voor hen) of door leesopdrachten te ontwikkelen die een connectie met de huidige wereld hebben. • Zet in op thematisch leesonderwijs. Werk tegelijkertijd aan leesbegrip en kennisopbouw door brede, domeinoverschrijdende thema’s. • Vertrek vanuit een betekenisvolle context en maak gebruik van authentieke, rijke teksten. Voorzie een breed scala aan teksten en tekstsoorten. Dat betekent zowel fictie- als non-fictieteksten (en dan niet alleen krantenartikelen, maar ook teksten uit de sociale en natuurwetenschappen). Gebruik teksten die bij de leefwereld van de leerlingen aansluiten, maar zet ook in op teksten die leerlingen net introduceren in nieuwe kennis of andere achtergronden. • Laat leerlingen de teksten cognitief actief verwerken: » Voer taaldenkgesprekken over teksten met je leerlingen. Start daarbij vanuit een prikkelende (luister)vraag. Dat soort prikkelende vragen zorgt ervoor dat leerlingen zin krijgen om het antwoord te gaan zoeken in een tekst. Bovendien vinden leerlingen het antwoord op zo’n prikkelende vraag niet door slechts een stukje van de tekst te lezen, maar moeten ze de hele tekst lezen om een antwoord te vinden. Wanneer je als leraar met leerlingen in interactie gaat over de tekst, komen ze tot dieper tekstbegrip. Ze leren daarbij om de mening van anderen te integreren in hun eigen kennis. Lezers met leesproblemen profiteren van tekstgerichte gesprekken doordat ze de mening van anderen horen en die kunnen gebruiken om hun eigen mening bij te sturen. » Combineer lezen met schrijven. (Lees ook fiche 10 ‘Kan schrijven je leerlingen helpen om betere lezers te worden?’). Maar een studie uit 2023 ziet een wel positieve impact op extrinsieke én intrinsieke leesmotivatie, en zelfs op leesbegrip. Dit effect geldt als je op de drie basisnoden van het ABC-principe tegelijkertijd inzet, en vooral bij leerlingen uit het lager onderwijs. Toch benadrukken de auteurs van deze studie dat een focus op leesmotivatie niet voldoende voor effectief leesonderwijs is. Het valt namelijk op dat de interventies uit hun studie in een klasklimaat opgenomen worden waar al veel aandacht naar effectief leesonderwijs gaat, of dat ze activiteiten organiseren die een voorbeeld zijn van kwaliteitsvol leesonderwijs (bijvoorbeeld: taaldenkgesprekken, efficiënt gebruik van leesstrategieën). Als je dus de leesmotivatie en de leesvaardigheid van leerlingen wil versterken, zijn een gezellig leeshoekje en een sterk uitgebouwde schoolbibliotheek belangrijk, maar jammer genoeg niet voldoende. Je moet ook actief inzetten op kwaliteitsvol leesonderwijs!
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=