40 Wat vertelt onderzoek? Je leerlingen bewustmaken van mogelijke leesstrategieën heeft een positief effect op hun begrijpend lezen. Via een klassikale instructie inzetten op strategieën vóór het lezen (bijvoorbeeld: voorspellen waarover de tekst gaat, de tekstsoort bepalen, leesdoelen stellen), tijdens het lezen (bijvoorbeeld: vragen stellen, informatie afleiden) en na het lezen (bijvoorbeeld: samenvatten, memoriseren) helpt daarbij. Het meest effectief blijken een leesdoel bepalen vóór het lezen (bijvoorbeeld: kijken of een tekst bruikbaar is voor jou als lezer, specifieke informatie opzoeken in de tekst) en (een deel van) de tekst samenvatten na het lezen. Op korte termijn en vooral bij informatieve teksten helpt ook instructie over de opbouw en structuur van teksten voor het leesbegrip. Je wijst dan op het onderscheid tussen het begin (inleiding), midden (hoofdtekst) en slot (conclusie) van een tekst; op hoe die delen samen de betekenis en boodschap van de tekst overbrengen; op hoe verschillende teksten verschillend zijn gestructureerd (bijvoorbeeld: verhalende teksten vs. informatieve teksten). Let wel: begrip van een bepaalde tekststructuur in tekst X betekent niet dat ze dat inzicht ook automatisch kunnen toepassen op een ongeziene tekst Y met een gelijkaardige tekststructuur. Daarnaast kan je leesstrategieën niet los van achtergrondkennis zien. Hoe uitgebreider en rijker de kennis- en woordenschatnetwerken van lezers, hoe beter ze in staat zijn om verbanden te leggen tussen de informatie in de tekst en de kennis die ze al hebben, en hoe groter hun leesbegrip bovendien. Tot slot blijkt geïsoleerd werken aan leesstrategieën niet de meest effectieve methode, geïntegreerd aanleren wél, via instructie, met aandacht voor achtergrondkennis en zowel vóór, tijdens als na het lezen. Leesstrategieën kennen is immers geen doel op zich; leesstrategieën flexibel toepassen is wél een middel om teksten beter te begrijpen. Fiche 14 Wat is de plaats van leesstrategieën binnen begrijpend leesonderwijs? Onderwijsniveau: kleuter lager secundair Componenten van leesvaardigheid: Voorbereidende leesvaardigheden: geletterdheid mondelinge taalvaardigheid Technisch lezen : vlot lezen vloeiend lezen Begrijpend lezen Algemene leesvaardigheid Leesmotivatie FICHE 14
RkJQdWJsaXNoZXIy MTg3Nzk=